Μια ευχάριστη έκπληξη, η μανία καταδίωξης του κ. Νίκου Δήμου και ευχές για την Ανάσταση

Το ιστολόγιο άργησε να ανανεωθεί αυτή τη φορά λόγω αυξημένου φόρτου εργασίας εν όψει του Πάσχα - όχι ότι δεν συνέβησαν αρκετά άξια λόγου γεγονότα, αλλά θα τα σχολιάσουμε εν καιρώ. Λίγα λόγια πριν σας χαιρετήσουμε για τις γιορτές:

1. Πολύ ευχάριστη έκπληξη το ιστολόγιο του κ. Στέφανου Μάνου με τίτλο "Κοινή Λογική". Τα κείμενά του, όπως πάντοτε, μεστά. Αλλά, αντί να σχολιάσουμε κάποιο επιμέρους κείμενο, θέλω να αναφερθώ σε ένα φαινόμενο που είναι εμφανές ακόμη και στο ιστολόγιο του κ. Μάνου:

2. Τη μανία καταδίωξης του κ. Νίκου Δήμου - και δεν το εννοώ ως κάποια παραίσθηση του ίδιου του κ. Δήμου, αλλά αναφέρομαι στη μανία κάποιων σχολιαστών του να προσπαθούν να του επιτεθούν με κάθε ευκαιρία. Παρακολουθούν τα "επίκαιρα" από την ιστοσελίδα του, όπως παλαιότερα παρακολουθούσαν τα blogs του, μόνο και μόνο για να βρουν αφορμή να τον κατακρίνουν. Και ακόμη και στο ιστολόγιο του κ. Μάνου προσπαθούν να βρουν αφορμή να επιτεθούν στον κ. Δήμου. Δεν μπορώ, ειλικρινά, να εξηγήσω αυτή τη μανία.

Αυτά, όμως, δεν μειώνουν τη χαρά μας και τις προσδοκίες μας για τα κείμενα και τις απόψεις του κ. Μάνου. Του ευχόμαστε καλή δύναμη στη συνέχεια.

Τέλος, ευχόμαστε, τα αδέλφια μου κι εγώ, σε όλους τους φίλους αυτού του ιστολογίου Καλή Ανάσταση!

Χωρισμός Εκκλησίας και Κράτους στο Σύνταγμα των ΗΠΑ

Διαβάστε εδώ ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο το οποίο, με αφορμή μια νουβέλα του 1791, εξετάζει την επικράτηση του διαχωρισμού εκκλησίας και κράτους στο ομοσπονδιακό αμερικανικό σύνταγμα.

(απόσπασμα από το κείμενο, όχι ευθέως σχετιζόμενο με το κύριο θέμα - είπε ο Thomas Jefferson: "Some men look at constitutions with sanctimonious reverence, and deem them like the arc of the covenant, too sacred to be touched. They ascribe to the men of the preceding age a wisdom more than human.”)

Aγωγές, μηνύσεις, ελευθερία του λόγου

Με αγωγές και μηνύσεις κατά του κ. Αλέξη Τσίπρα και του Star Channel αντέδρασε ο όμιλος MIG σε διάφορες δηλώσεις και τηλεοπτικές εκπομπές, οι οποίες υπονοούσαν ή αναφέρονταν σε υποτιθέμενες βρώμικες συναλλαγές σχετικά με την αγορά του ποσοστού 20% των μετοχών του ΟΤΕ που κατείχει ο όμιλος MIG από την Deutsche Telekom. Είναι ενδιαφέρον ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης αντέδρασαν, θεωρώντας ότι "ποινικοποιείται η πολιτική ζωή" και τα συναφή. Στην πραγματικότητα, ο όμιλος MIG εκμεταλλεύεται ένα συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο και ασκεί ένα δικαίωμά του - κι αν έχει κάποιος αντιρρήσεις για αυτό το νομικό πλαίσιο, δεν έχει (ειδικά αν είναι κοινοβουλευτικό κόμμα) παρά να αναλάβει τη νομοθετική πρωτοβουλία για την αλλαγή του.

Σε κάθε περίπτωση, η επικαιρότητα αυτή επαναφέρει δύο θέματα: 1. τα όρια της ελευθερίας του λόγου και αν αυτά εκτείνονται και στο συκοφαντικό και δυσφημιστικό λόγο (δεν λέω ότι τα όσα είπε ο κ. Τσίπρας ή τα όσα ειπώθηκαν στις εκπομπές του Star Channel συνιστούν κάτι τέτοιο, αυτό θα κριθεί από τα δικαστήρια) και 2. εάν τα πολιτικά κόμματα/ οι βουλευτές/ οι δημοσιογράφοι ή κάποιες άλλες ομάδες πρέπει να αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τους υπολοίπους πολίτες, για τους οποίους ισχύουν τα άρθρα του ποινικού κώδικα για εξύβριση και συκοφαντική δυσφήμηση - εάν, δηλαδή, πρέπει να θεωρήσουμε ότι στα πλαίσια κάποιου συγκεκριμένου λειτουργήματος πρέπει να έχουν μεγαλύτερο περιθώριο ακόμη και σφάλματος κατά την εκφορά του λόγου τους.

[Παρενθετικά: το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμησης, που διακρίνεται από την εξύβριση και την απλή δυσφήμηση, τελείται όταν κάποιος ισχυρίζεται ενώπιον τρίτου ή διαδίδει για κάποιον άλλο γεγονός το οποίο γνωρίζει ότι είναι ψευδές και μπορεί να βλάψει την τιμή ή την υπόληψή του, ηθελημένα δηλαδή επιδιώκει να πείσει κάποιους τρίτους για κάτι που αφορά τον προσβαλλόμενο και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.]

Δεν γνωρίζω τι ακριβώς ειπώθηκε, γι' αυτό ας καταφύγω σε ένα υποθετικό παράδειγμα: έστω ότι ο κ. Καρατζαφέρης, που δεν έχει εκλεγεί βουλευτής στο παράδειγμά μας (για να μην έχουμε και θέμα ασυλίας), ισχυρίζεται μέσα στο εθνικιστικό του μένος σε δηλώσεις του ότι ο κ. Νίκος Κωνσταντόπουλος, διαπρεπής δικηγόρος με σημαντική δράση στην υπεράσπιση ατομικών δικαιωμάτων, κέρδισε μια συγκεκριμένη υπόθεση (λ.χ. επετράπη η σύσταση σωματείου "Μακεδόνων" Φλώρινας με τη νομική του συμβολή) επειδή συμμετέχει στο παρα-δικαστικό και λάδωσε τους δικαστές και ότι όλα αυτά τα κάνει, γιατί η διπλωματική αποστολή της ΠΓΔΜ του αναθέτει εργολαβικά παρόμοιες υποθέσεις. Ο κ. Κωνσταντόπουλος, ο οποίος δεν είναι (στο παράδειγμά μας) πλέον βουλευτής, έχει μια σημαντική δικηγορική καριέρα, η οποία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη φήμη του ως επιτυχημένου δικηγόρου. Είναι προφανές ότι μια τέτοια δήλωση του προκαλεί σημαντική ηθική και οικονομική βλάβη, επειδή οι επιτυχίες που είχε χάρη στις ικανότητές του (οι οποίες είναι πραγματικές και αναγνωρισμένες και δεν αναφέρονται μόνο χάριν του παραδείγματος) αποδίδονται πλέον σε ανέντιμες διαδικασίες. Πρέπει να έχει τη δυνατότητα ο κ. Καρατζαφέρης να πετάει τέτοιες δηλώσεις, οι οποίες θίγουν τόσο έντονα τον κ. Κωνσταντόπουλο, με σκοπό (κατά το παράδειγμα πάντα) να συσπειρώσει τους εθνικιστές οπαδούς του με απειλές για επέμβαση ξένων και εξάρτηση του παραδικαστικού κυκλώματος από αυτούς; Εάν ο κ. Κωνσταντόπουλος ασκήσει αγωγή εναντίον του ή καταθέσει μήνυση εις βάρος του, ποινικοποιείται η πολιτική ζωή;

Φυσικά, εάν (στο παράδειγμα) ο κ. Καρατζαφέρης μπορούσε να αποδείξει ότι ο κ. Κωνσταντόπουλος πράγματι χρημάτιζε δικαστές, δεν υπέχει καμμία αστική ή ποινική ευθύνη. Αν γνώριζε θετικά ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβη, ότι δηλαδή ο κ. Κωνσταντόπουλος είναι τίμιος, δεν χρηματίζει δικαστές και οπωσδήποτε η συγκεκριμένη απόφαση εκδόθηκε χωρίς αθέμιτα μέσα, τότε πρέπει να έχει ευθύνη, τουλάχιστον αστική.

Η "γκρίζα ζώνη", η οποία συσχετίζεται και με την επικαιρότητα, είναι η κατάσταση κατά την οποία ο κ. Καρατζαφέρης υποθέτει ή έχει ενδείξεις ότι κάτι αθέμιτο συνέβη. Σε μια τέτοια περίπτωση πρέπει να σιωπήσει, φοβούμενος τις τυχόν ευθύνες του; Δεν πρέπει, επειδή είναι πολιτικός και έχει αυξημένο ενδιαφέρον να προωθήσει ένα τέτοιο θέμα, να μιλήσει; Θα έπρεπε να μπορέσει να ζητήσει από τον (βουλευτή στο παράδειγμά μας) κ. Άδωνι Γεωργιάδη να τοποθετηθεί; Κι εάν είχε αποσυρθεί από την πολιτική και ήταν απλώς ιδιοκτήτης του ΤΗΛΕ-ΑΣΤΥ, θα είχε τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις;

Το ζήτημα θα μπορούσε να είχε τεθεί πολύ απλούστερα, εάν το βλέπαμε από τη σκοπιά του ζημιουμένου. Η καριέρα του κ. Κωνσταντόπουλου μπορεί να καταστραφεί, χωρίς να φταίει ο ίδιος, επειδή ο κ. Καρατζαφέρης βλέπει συνωμοσίες παντού ή ήθελε ένα σύνθημα για να ανεβάσει τα εκλογικά ποσοστά του ή τις θεαματικότητες του σταθμού του. Από την άλλη, όμως, πρέπει να σκεφθούμε και το αντίστροφο: στην περίπτωση που ο κ. Κωνσταντόπουλος πράγματι είχε επιδοθεί σε μια τέτοια συναλλαγή, θα μπορούσε αυτή να αποκαλυφθεί, εάν ο κ. Καρατζαφέρης έπρεπε να μπορεί να την αποδείξει οπωσδήποτε, προτού πει κάτι στον αέρα;

Χωρίς, επαναλαμβάνω, να ξέρω το ακριβές περιεχόμενο των δηλώσεων του κ. Τσίπρα (ή των όσων αναφέρονται στο Star Channel) υποθέτω ότι αυτές κινούνται σ' αυτή την γκρίζα ζώνη - η προσωπική μου επιλογή, στην περίπτωση αυτή, θα ήταν υπέρ της ελευθερίας του λόγου, δηλαδή κατά της ποινικοποίησης. Ωστόσο, η επιλογή αυτή δεν συνάδει με την επιλογή του νομοθέτη, η οποία μάλιστα έχει γίνει αντικείμενο μεγάλων καταχρήσεων στο παρελθόν εις βάρος ανθρώπων, που τόλμησαν να πουν κάποια αυτονόητα πράγματα, έστω κι αν αυτά συνίστανται σε αξιολογικές κρίσεις (βλ. υποθέσεις Λιοναράκη και Βασιλάκη). Δηλαδή στη συγκεκριμένη περίπτωση, παρά τις αντίθετες επιθυμίες μας, οπωσδήποτε ο κ. Βγενόπουλος, εκπροσωπώντας τον όμιλο MIG, άσκησε ένα δικαίωμα που του παρέχει ο νόμος. Αν ο κ. Τσίπρας ή οποιοσδήποτε άλλος δήλωνε εντελώς ανεύθυνα ή χωρίς να έχει έστω και την παραμικρή ένδειξη ότι ο όμιλος MIG ή κάποιος άλλος προέβη σε παράνομες πράξεις, τότε ακόμη περισσότερο θα δικαιολογείτο και ο θιγόμενος, είτε φυσικό, είτε νομικό πρόσωπο, είτε πλούσιος είτε πένης, είτε δεξιός είτε αριστερός, να καταφύγει στα δικαστήρια για την προάσπιση του κύρους του. Δεν πρέπει να ξεχνάμε και το εξής: εάν, στο υποθετικό παράδειγμα, ο κ. Κωνσταντόπουλος δεν προσφύγει στη δικαιοσύνη κατά του κ. Καρατζαφέρη, θα ενισχυθεί η άποψη ότι έχει κάτι να κρύψει και ότι οι κατηγορίες του κ. Καρατζαφέρη είναι αληθείς. Η μη αντίδραση σε μια κατηγορία εκλαμβάνεται, κατά κανόνα, όχι ως μεγαθυμία, αλλά ως επαλήθευση της κατηγορίας, όσο ακραία κι εάν είναι.

Εν πάση περιπτώσει, αυτές είναι κάποιες αρχικές σκέψεις, ατάκτως ερριμμένες, με αφορμή την επικαιρότητα. Ίσως να είναι καλή ευκαιρία να συζητήσουμε την ανάγκη να είναι ποινικώς κολάσιμα τα αδικήματα κατά της τιμής - ιδίως δε να δούμε και τον περιβόητο νόμο περί τύπου (ν. 1178/1981).

[Διευκρίνιση: το παράδειγμα δεν υπονοεί ότι ο κ. Καρατζαφέρης έχει τάσεις για συκοφαντικές δυσφημήσεις, το όνομά του αναφέρθηκε επειδή είναι στο άλλο άκρο του πολιτικού φάσματος από τον κ. Κωνσταντόπουλο. Οι ικανότητες του κ. Κωνσταντόπουλου ως νομικού και νομικού συμπαραστάτη είναι αδιαμφισβήτητες, όπως και το ήθος και η ακεραιότητά του.]

Τα αναβολικά και τα χρήματά μας

Τουλάχιστον έτσι μειώνεται το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο. Διαβάστε αυτή την έκθεση που συνετάγη κατόπιν παραγγελίας και για λογαριασμό της WADA - μπορείτε να δείτε το ρόλο της χώρας μας ως παραγωγού κι εξαγωγέως αναβολικών ουσιών (σελ. 78 για τη χώρα μας). Πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες περιέχονται, για όποιον έχει τη διάθεση να την διαβάσει, και για τη σχέση του οργανωμένου εγκλήματος με τη διακίνηση αναβολικών ουσιών.

Εν τω μεταξύ, στην Κύπρο ...

Ανάμεσα στα veto, τα αναβολικά και τα υπόλοιπα σημαντικά εθνικά θέματα, δεν είχαμε καιρό να ασχοληθούμε με μια εξέλιξη στην Κύπρο που μπορεί να έχει σημαντικά αποτελέσματα: το άνοιγμα του περάσματος της Οδού Λήδρας στη Λευκωσία. Πρόκειται για μια εξέλιξη, στην οποία οδηγήθηκαν ο Πρόεδρος της Κύπρου και ο πρωθυπουργός των Τουρκοκυπρίων, μετά από αιτήματα των αντίστοιχων κοινοτήτων. Πολλές φορές στο παρελθόν έχει αποδειχθεί ότι τα εθνικιστικά αισθήματα δεν είναι πάντοτε τα κυρίαρχα στις κοινωνίες, ελπίζουμε η λύση στο κυπριακό πρόβλημα τελικά να μη χρειάζεται να έλθει από διαπραγματευτές του ΟΗΕ και την εμπλοκή της Ελλάδος και της Τουρκίας, αλλά από τις ίδιες τις κοινότητες - οι οποίες πλέον αρχίζουν να αναγνωρίζουν ότι έχουν πολύ περισσότερους λόγους για να συμβιώνουν, παρά για να παραμένουν διχασμένες.

Ποιος κερδίζει από το veto του Βουκουρεστίου;

Πάντως όχι όσοι μετριοπαθείς, στα Σκόπια, πιστεύουν στο συμβιβασμό, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και το κ. Μπράνκο Γκερόσκι, αρχισυντάκτης του μεγαλύτερου ημερησίου φύλλου στα Σκόπια. Μια ουδέτερη άποψη για το τι σημαίνει το veto δίνει και ο έμπειρος πρώην αμερικανός διπλωμάτης κ. J. Brady Kiesling.

Μη παρακολουθείτε Simpsons - κάνει κακό

Έτσι, τουλάχιστον, έκρινε μια κυβερνητική αρχή της Βενεζουέλας, και, μετά από παράπονα τηλεθεατών, απαγόρευσε την προβολή της σε ώρες που μπορούν να βλέπουν παιδιά από το ιδιωτικό κανάλι Televen - αντικαταστάθηκε με την επιμορφωτική σειρά Baywatch Hawaii! Νομίζω ότι κάποιοι εκπαιδευτικοί στη Θεσσαλονίκη θα συμφωνούσαν.

Ο Μίμης Ανδρουλάκης για τη γενιά των € 700

Διαβάστε την πρόταση για υπέρβαση του συντηρητισμού. Σε άλλα πράγματα μπορούμε να συμφωνούμε, σε άλλα να διαφωνούμε, αλλά η πρόταση αυτή οπωσδήποτε ξεφεύγει από τα τετριμμένα που ακούμε κάθε φορά από τη δεξιά και την αριστερά στη χώρα μας.

Η "Ελευθεροτυπία" για τα αναβολικά

Από τις λίγες φορές που συμφωνώ τόσο πολύ με το editorial της - ειδικά με την τελευταία πρόταση!

Ο Henry Kissinger για τις τρεις σύγχρονες επαναστάσεις

Όταν δεν προσπαθεί να στερήσει τους Έλληνες από τη γλώσσα και τον πολιτισμό τους, γράφει και για παγκόσμια ζητήματα. Η γνώμη του είναι πάντοτε αξιοπρόσεκτη.

Πρέπει οπωσδήποτε το doping να είναι παράνομο;

Διαβάστε ένα πολύ αξιόλογο κείμενο στο Συνιστολόγιο, που με απλά επιχειρήματα κλονίζει πολλές από τις δεδομένες μας πεποιθήσεις - και αποδίδει το doping ως "φαρμάκευση".

Ποιος πληρώνει τα αναβολικά;

Αν υπάρχει έστω και λίγη αλήθεια στην ιστορία με τη χρήση αναβολικών από αθλητές της εθνικής ομάδος άρσεως βαρών, τότε τα πράγματα έχουν ως εξής: Το Κράτος, αποφασίζοντας, χωρίς να ρωτήσει κανέναν, πως υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης της εθνικής μας υπερηφάνειας, χρηματοδοτεί γενναία με χρήματα των (όχι απαραιτήτως πλουσίων) φορολογουμένων, τον πρωταθλητισμό. Εν συνεχεία ενισχύει τις πιθανότητες επιτυχίας αγοράζοντας ακριβά αναβολικά με χρήματα τα οποία αμέσως ή εμμέσως προέρχονται από τον φορολογούμενο. ΄Οταν αποκαλύπτεται το σκάνδαλο, χρειάζεται να ξοδέψει ακόμα περισσότερα χρήματα των φορολογουμένων για να διερευνήσει την υπόθεση και να τιμωρήσει τους ενόχους (;), προστατεύοντας έτσι τους πολίτες από τον τραυματισμό της εθνικής τους υπερηφάνειας τον οποίο το ίδιο το Κράτος προκάλεσε.

Μία παρόμοια ιστορία βρίσκεται σε εξέλιξη στο επαγγελματικό πρωτάθλημα μπέιζμπολ της Β. Αμερικής. Υπάρχουν κάποιες ομοιότητες και κάποιες διαφορές. Το επαγγελματικό μπέιζμπολ, αν και δεν χρηματοδοτείται καθόλου από το Κράτος, έχει τον χαρακτήρα της εθνικής ψυχαγωγίας (national pastime) σε βαθμό που να παίζεται ο εθνικός ύμνος πριν από κάθε αγώνα. Εν τούτοις, όπως είπαμε, κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να συνεισφέρει οικονομικά στο πρωτάθλημα αγοράζοντας εισιτήρια, αγοράζοντας προϊόντα των χορηγών, ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Μετά την αποκάλυψη πως γίνεται εκτεταμένη χρήση αναβολικών στο επαγγελματικό πρωτάθλημα, ο κάθε θεατής/πελάτης είναι ελεύθερος να συνεχίσει να συνεισφέρει τον οβολό του, ή να αποχωρήσει αηδιασμένος. Επειδή όμως κάποια πράγματα είναι κοινά στο πολιτικό σύστημα των Η.Π.Α. και της Ελλάδος, συνέβη το εξής: Η Βουλή των αντιπροσώπων αποφάσισε πως είναι δική της αρμοδιότητα να διερευνήσει με χρήματα (φυσικά) των φορολογουμένων την υπόθεση. Κάποιοι ιδεολογικοί μου συγγενείς στις Η.Π.Α. αντιδρούν σε αυτό, με το σκεπτικό πως ό,τι γίνεται, γίνεται με έξοδα του επαγγελματικού πρωταθλήματος (ή των παικτών) και πως ό,τι γίνεται βλάπτει μόνο το επαγγελματικό πρωτάθλημα και τους παίκτες. Σε αυτό θα προσέθετα πως έχουμε να κάνουμε με μία μεγάλη υπόθεση παραπλανητικής διαφήμισης στην περίπτωση που το επαγγελματικό πρωτάθλημα διαφήμιζε τον εαυτό του ως καθαρό από αναβολικά, αλλά τίποτε περισσότερο.

Διαβάσαμε στον Ριζοσπάστη πως ηθικός αυτουργός είναι η εμπορευματοποίηση. ΄Οσοι έχουν ασχοληθεί με τον αθλητισμό έστω και ως περιστασιακοί θεατές θα γνωρίζουν πως το χρήμα είναι πολύ μεγάλο κίνητρο, αλλά δεν είναι το μοναδικό. Εξίσου μεγάλα κίνητρα είναι η εισαγωγή στο Πανεπιστήμιο, ο βαθμός του αξιωματικού στις ένοπλες δυνάμεις, τα πολλαπλά υλικά ή μη οφέλη που προσφέρει η φήμη, και πάνω από όλα η νίκη ως αυτοσκοπός. Σε κάθε καφενείο και σε κάθε παρέα υπάρχει ο σεσημασμένος ζαβολιάρης ο οποίος δεν έχει κανέναν ηθικό ενδοιασμό να κλέψει (π.χ.) στο τάβλι χωρίς να έχει κάποιο υλικό όφελος από αυτό. Το πρόβλημα δεν είναι η επιθυμία για τη νίκη και για ό,τι συνεπάγεται αυτή, αλλά το ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να εξασφαλισθεί πως κανείς δεν θα ξεπεράσει τα όρια, και κυρίως ποιος θα πρέπει να έχει την ευθύνη για αυτό.

΄Οπως μπορούν να σας διαβεβαιώσουν οι υπόλοιποι Daltons, είμαι μανιώδης φίλαθλος και θα ήμουν ακόμα και αν αντί για εθνικές ομάδες και συλλόγους είχαμε ad hoc ομάδες όπως στα τηλεπαιχνίδια (ομάδα Α, ομάδα Β κ.λπ.). Νομίζω όμως πως θα παρακολουθούσα με πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον και πάθος την εθνική μας ομάδα άρσεως βαρών αν δεν υπήρχε καμία σκιά σχετικά με τη χρήση αναβολικών. Ακόμα και αν αυτό σήμαινε πως τα κιλά θα ήταν λιγότερα και οι διεθνείς επιτυχίες πολύ σπανιότερες.

Δεν έχει ανεβεί η παγκόσμια θερμοκρασία σε σχέση με το 1998

Ενώ πολύς λόγος γίνεται για αλλαγή του παγκοσμίου κλίματος (και υπάρχουν και οι αμφισβητίες της αλλαγής αυτής), σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό η μέση παγκόσμια θερμοκρασία πρόκειται να πέσει φέτος - στην πραγματικότητα, οι θερμοκρασίες θα παραμείνουν στα επίπεδα του 1998. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Πρέπει όμως να είμαστε και λίγο επιφυλακτικοί απέναντι σε όσους ανακοινώνουν, δίκην μεσσία, ότι το τέλος του κόσμου επίκειται και, βάσει αυτού, μας καλούν να υιοθετήσουμε τα μέτρα που προτείνουν. Επιφυλακτικοί δεν σημαίνει άνευ ετέρου αρνητικοί, αλλά τις σκέψεις και τις αποφάσεις μας πρέπει να τις διακρίνει ψυχραιμία και όχι ο πανικός που κάποιοι θέλουν να μας επιβάλουν (βλ. το σχετικό άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη).

Και η άρση βαρών

Στη συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης για την πτώση των επιδόσεων στα γυναικεία αθλήματα ρίψεων, μια ακόμη είδηση σχετικά με τις επιδόσεις της ελληνικής Dream-Team (έτσι δεν την αποκαλούσαν;), της εθνικής ομάδος αρσεως βαρών.

Θα μου πείτε: όταν κερδίζαμε τα μετάλλια δεν χαιρόσουν; Η απάντηση είναι όχι. Όχι ότι δεν χαιρόμουν (υποστηρίζω για συναισθηματικούς λόγους τους αθλητές που αγωνίζονται υπό τη σημαία της χώρας μου), αλλά δεν "κερδίζαμε" - κέρδιζαν οι ίδιοι οι αθλητές με την προσπάθειά τους (ενδεχομένως και με τη ζαβολιά τους). Μολονότι πανηγύρισα την κατάκτηση του Euro 2004 (ιδίως το γκολ του ημιτελικού με την Τσεχία), σάστισα όταν είδα τη φιέστα για την υποδοχή της εθνικής ομάδος μετά την επιστροφή της. Δεν αναφέρομαι μόνο στη συμμετοχή της Εκκλησίας της Ελλάδος στην ιστορία αυτή, αλλά στο ότι ως κοινωνία φάνηκε ν' αποδίδουμε σε ένα αθλητικό αποτέλεσμα σχεδόν κοσμοϊστορική σημασία. Αντίστοιχα, με τις υποθέσεις Κεντέρη και Θάνου, λίγους μήνες αργότερα, ντράπηκα από την προσπάθεια συγκάλυψης, στην οποία επιδοθήκαμε σχεδόν όλοι ως κοινωνία - και ακόμη περισσότερο για τις αποδοκιμασίες πριν την έναρξη του τελικού της κούρσας 200 μ. ανδρών.

Προβληματίζομαι ιδιαιτέρως όταν ακόμη και στον αθλητισμό αναζητούμε στιγμές εθνικού μεγαλείου ή, αντιστρόφως, διαβλέπουμε την παγκόσμια συνωμοσία κατά της χώρας μας. Επίσης, επειδή το μεγαλείο αυτό το επιδοτεί τόσο έντονα το κράτος, πράγμα για το οποίο θα μιλήσουμε αναλυτικά σε επόμενη ανάρτηση.

Μνήμη Dr. Martin Luther King

Σαν σήμερα, πριν από 40 ακριβώς χρόνια, δολοφονήθηκε στο Memphis του Tennessee ο Martin Luther King.

Ο πιο γνωστός λόγος του:



Ιδεολογικά θα διαφωνούσαμε σε πολλά μαζί του. Όμως ήταν πραγματικά χαρισματικός ρήτορας και το όραμά του για μια κοινωνία, όπου δεν θα κρινόμαστε από το χρώμα του δέρματός μας, αλλά από το χαρακτήρα μας, είναι πάντοτε επίκαιρο.

Dr. Martin Luther King, Jr., Βραβείο Nobel Ειρήνης 1964 (25 Ιανουαρίου 1929 - 4 Απριλίου 1968)

Πώς χρηματοδοτείται το ασφαλιστικό σύστημα; Από εισφορές ή από φορολογία;

Το κράτος κάθε τόσο ενισχύει και κάποιο ταμείο, ανάλογα με τις ανάγκες του. Αποδεικνύεται, και συν τω χρόνω θα γίνεται ακόμη πιο καταφανής, η αποσύνδεση των συντάξεων από τις εισφορές και τα αποθεματικά συγκεκριμένου ταμείου, και η σύνδεση των συντάξεων με τη φορολογία. Θα δικαιολογείται, έτσι, όλο και λιγότερο η ύπαρξη χωριστών ταμείων για διαφόρους κλάδους ασφαλισμένων/ συνταξιούχων, αφού το κράτος θα μπορεί κατ' επιλογήν να ενισχύει το καθένα από αυτά.

Συμβαίνουν στις ΗΠΑ - συμβαίνουν και στην Ελλάδα;

Η Αμερική γνώρισε το ρατσισμό - και ακόμη δεν έχει απαλλαγεί από αυτόν. Διαβάστε αυτό το πολύ ενημερωτικό άρθρο του Economist. Στην Ευρώπη η ρατσιστική αντιμετώπιση των μεταναστών (δεν συζητάμε για τον αντισημιτισμό που είναι αρχαίο φαινόμενο) και η γκετοποίησή τους είναι σχετικά πρόσφατα φαινόμενα. Στη χώρα μας, που άρχισε να υποδέχεται μεγάλες ομάδες μεταναστών από το 1990 και μετά (μολονότι και πριν υπήρχαν, ιδίως στην Αθήνα, πολλοί άνθρωποι ξένης καταγωγής), παρατηρούνται πολλά φαινόμενα παρόμοια μ' αυτά που περιγράφονται στο άρθρο. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτά ισχύουν και σε άλλες χώρες - στην Ελλάδα όμως υπάρχουν πλέον de facto υποβαθμισμένα σχολεία, στα οποία φοιτούν κυρίως μαθητές που κατάγονται από παλλινοστούντες από την τέως Σοβιετική Ένωση (στο κέντρο της Θεσσαλονίκης) ή από την Αλβανία, στα οποία οι "γνήσιοι" Έλληνες αρνούνται να στείλουν τα παιδιά τους. Ότι η παρουσία μαθητών που δεν ξεκινούν με ευχέρεια στην ελληνική γλώσσα εμποδίζει τη διδασκαλία στα ελληνικά είναι προφανές. Είναι όμως μόνο αυτό, άραγε, που φοβόμαστε και αποφεύγουμε αυτά τα σχολεία για τα παιδιά μας;

Κρίση στα στεγαστικά δάνεια και κυβερνητική παρέμβαση

Παραπέμπω σε ένα ενδιαφέρον άρθρο του περιοδικού Reason, πριν ξεκινήσουμε τη συζήτηση.

Αναβολικά και επιδόσεις

Δείτε εδώ ένα διάγραμμα που παρουσιάζει ο Economist σχετικά με τη διακύμανση των επιδόσεων στα αθλήματα των ρίψεων των γυναικών (σφαίρα, ακόντιο, δισκοβολία) μετά την εισαγωγή ελέγχων για τα αναβολικά. Χωρίς να γνωρίζω, φαντάζομαι ότι το διάγραμμα αυτό θα μπορούσε να γενικευθεί και σε πολλά άλλα αθλήματα και στους άνδρες. Σκεφθείτε τι μάχη δίνεται ανάμεσα στους παρασκευαστές αναβολικών και στους επιστήμονες που θέλουν να τα εντοπίζουν εύκολα. Αλλά φαίνεται ότι τελευταία χάνουν έδαφος όσοι χρησιμοποιούν αναβολικά (βλ. περίπτωση BALCO και την ομολογία της Marion Jones).

Γινόμαστε Ευρώπη;

Η ποσότητα των απορριμμάτων που ανακυκλώθηκαν αυξήθηκε κατά 32% σε σχέση με πέρυσι. Μακάρι να πάρουμε ακόμη πιο ζεστά την ανακύκλωση στη συνέχεια!

Οι πραγματικές διαστάσεις του veto

Η πρόσκληση προς τη γειτονική μας χώρα να ενταχθεί στο NATO αναβάλλεται, αφού η Ελληνική Κυβέρνηση δεν δίνει τη συγκατάθεσή της. Εν τούτοις, το NATO δεν αποβάλλει την Ελλλάδα από τις τάξεις του, ούτε επιτίθεται στρατιωτικά κατά της Ελλάδος. Και σαν να μην έφτανε αυτό, οι "λυσσώδεις υποστηρικτές των πλαστογράφων της ιστορίας" κάνουν την πάπια. Συγκεκριμένα, σε όσα διεθνή ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης έψαξα, δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά στην πρώτη σελίδα. Δείτε π.χ.: BBC News, CNN, Economist, Fox News, NY Times, Pravda, Reuters και Washington Post. Αντιθέτως υπάρχουν κάποιες αναφορές στο ότι γίνεται πρόσκληση προς την Αλβανία και την Κροατία, αλλά όχι και προς την Ουκρανία και τη Γεωργία.

Μήπως κάποιοι υπερβάλλουν για το πόσο μεγάλες είναι οι πιέσεις προς την Ελλάδα για να μαζεύουν ψήφους από τα δεξιά και τα αριστερά τους; Και μάλιστα εις βάρος των συμφερόντων των πολιτών της Ελλάδος και της γειτονικής χώρας;

Νέο "Εθνικό Σχέδιο Δράσης" κατά των ναρκωτικών

... παρουσίασε ο Υπουργός Υγείας Δ. Αβραμόπουλος. Περιλαμβάνει πρόγραμμμα 10 σημείων. Προσέξτε πόσα από αυτά είναι καθαρά γραφειοκρατικά: σύσταση εθνικού συντονιστικού οργάνου (και μάλιστα παρά τω Πρωθυπουργώ), δημιουργία ενιαίου προϋπολογισμού για τα ναρκωτικά, μετεξέλιξη του ΟΚΑΝΑ σε εθνικό κέντρο, κατοχύρωση και ανάδειξη της αποστολής του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά, αποτελεσματική επικοινωνία με τους εργοδότες και ενίσχυση ειδικών προγραμμάτων για την κοινωνική επανένταξη των πρώην χρηστών, μεταξύ των άλλων. Δηλαδή θα παρακαλεί το κράτος τους εργοδότες να προσλαμβάνουν πρώην χρήστες! (το θαυμαστικό όχι ως ένδειξη κάποιας αποδοκιμασίας για ανθρώπους που έχουν δοκιμάσει ναρκωτικά, αλλά για το ρόλο που καλείται να παίξει το κράτος)

Η αντιμετώπιση αυτή μου φαίνεται αντιφατική ως προς το ισχύον ποινικό πλαίσιο για τα ναρκωτικά. Αντιμετωπίζουμε, δηλαδή, τους χρήστες των ναρκωτικών ταυτοχρόνως ως εγκληματίες (κακώς) και προσπαθούμε να τους επανεντάξουμε στην κοινωνία, αντιμετωπίζοντάς τους, λίγο έως πολύ, ως ασθενείς (καλώς, κατά βάσιν, κατά τη γνώμη μου). Όλα αυτά τα κάνουμε με μια σειρά από γραφειοκρατικές διαδικασίες, συντονιστικά συμβούλια, κέντρα τεκμηρίωσης κ.λπ. Δεν έχουμε ξεκαθαρίσει όμως, ως κοινωνία, κάποιες βασικές παραδοχές: Ποιον βλάπτει ο χρήστης ναρκωτικών (αν μπορούμε να τυποποιήσουμε αυτή τη συμπεριφορά); Η κοινωνία χρειάζεται προστασία από τους χρήστες και, αν ναι, για ποιο λόγο; Και ποιον βλάπτει όποιος διακινεί ναρκωτικές ουσίες; Υπάρχει λόγος να προστατευθούν κάποιοι από τη διακίνηση ναρκωτικών; Αν σε κάποια από τις ερωτήσεις αυτές απαντήσουμε καταφατικά, τότε πρέπει να προχωρήσουμε και να εξετάσουμε εάν η προστασία αυτή πρέπει να γίνεται μέσω της ποινικής καταστολής.

Είχαμε ξανασυζητήσει το θέμα παλαιότερα εδώ, όταν κατατεθεί νομοσχέδιο ή ακριβής πρόταση θα μπορέσουμε να επανέλθουμε.

Nέος ηλεκτρονικός κόκκορας, αναβαθμισμένος, ακόμη καλύτερος!

Ο κόκκορας έχει αλλάξει μορφή. Οι δημιουργοί του έκαναν πολύ καλή δουλειά να τον αναβαθμίσουν. Το περιεχόμενο, όπως πάντοτε, καταπληκτικό!

Καλοί και κακοί παγκοσμίως

Η ετήσια έρευνα του BBC (διήρκεσε τρεις μήνες και ολοκληρώθηκε στο τέλος του Ιανουαρίου) κατατάσσει διάφορα κράτη σε μια σειρά, ανάλογα με την καλή ή κακή γνώμη που έχουν γι' αυτά οι ερωτώμενοι (περίπου 17.000 άνθρωποι) - για την ακρίβεια, εάν θεωρούν ότι οι υπό έρευνα χώρες επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά τη διεθνή πολιτική σκηνή. Θετικά βλέπουν οι ερωτώμενοι την Ιαπωνία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ευρωπαϊκή Ένωση και, παραδόξως, τη Μεγάλη Βρετανία. Αρνητικά αντιμετωπίζουν τη Βόρειο Κορέα, το Πακιστάν, το Ιράν και το Ισραήλ. Οι αρνητικές γνώμες υπερισχύουν σαφώς των θετικών και αναφορικά με τις ΗΠΑ. Όσοι θέλουν, μπορούν να δουν την αναλυτική έκθεση των αποτελεσμάτων της έρευνας εδώ.

Συζήτηση για τραπεζικά δάνεια και ατομική ευθύνη

Ο Gary Becker σχολιάζει την αποφυγή καταλογισμού ατομικής ευθύνης στους δανειζομένους (στα στεγαστικά δάνεια των ΗΠΑ). Ο Richard Posner ξεκαθαρίζει περισσότερο κάποια σημεία του ζητήματος αυτού. Ας αποτελέσουν αυτά τα άρθρα αφορμή για να ανοίξουμε την υπεσχημένη συζήτηση ως προς το ποιος φταίει που τα νοικοκυριά είναι υπερχρεωμένα.

Ο "συμβουλευτικός χαρακτήρας" του δημοψηφίσματος

Θα επανέλθω σύντομα στο ζήτημα του δημοψηφίσματος επί ψηφισμένου νομοσχεδίου (όπως προτείνεται για το νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό), για να αναφερθώ σε κάτι που λέγεται κατά κόρον τελευταία: ότι το δημοψήφισμα έχει "συμβουλευτικό" χαρακτήρα (σύμφωνα με την τοποθέτηση του κοινοβουλευτικού εκπροσώπου του ΚΚΕ). Κάτι τέτοιο, νομικά, δεν ισχύει: εάν ένα νομοσχέδιο απορριφθεί διά δημοψηφίσματος, δεν γίνεται νόμος. Τελεία και παύλα (και να υπενθυμίσω - το δημοψήφισμα έχει ένα ερώτημα: συμφωνείτε με το νομοσχέδιο που ψηφίσθηκε στο σύνολό του, ΝΑΙ ή ΟΧΙ - ούτε τι θα θέλατε εσείς για το ασφαλιστικό, ούτε με ποια διάταξη συμφωνείτε και με ποια διαφωνείτε).

Όπως έχουμε αναφέρει, μπορεί στη συνέχεια να εισαχθεί στη Βουλή καινούργιο νομοσχέδιο, με το ίδιο ενδεχομένως περιεχόμενο, οπότε πρέπει να ξαναψηφισθεί από την πλειοψηφία των βουλευτών. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το δημοψήφισμα αποκτά "συμβουλευτικό" χαρακτήρα - είναι σαν να λέμε ότι η απόρριψη, από τη Βουλή, ενός νομοσχεδίου επειδή δεν μπόρεσαν να παραστούν όλοι οι βουλευτές της κυβερνητικής πλειοψηφίας κατά την ψηφοφορία είναι συμβουλευτική, επειδή την άλλη ημέρα θα μπορούν να εισαγάγουν προς ψήφιση νέο νομοσχέδιο με το ίδιο περιεχόμενο και να φροντίσουν την επόμενη φορά να είναι όλοι παρόντες. Αυτά για να ακριβολογούμε και να ξέρουμε τι ακριβώς συνέπειες θα είχε το δημοψήφισμα.

Κακοδιοίκηση στους Δήμους

Καθώς ανοίγει η συζήτηση για τον Καποδίστρια II, οι Δήμοι φαίνεται να είναι πάλι οι σημαντικότερες εστίες κακοδιοίκησης, αν κρίνουμε από τις αναφορές που υπεβλήθησαν πέρυσι στο Συνήγορο του Πολίτη. Η αποκέντρωση είναι θετική, αφ' εαυτής, αλλά συνοδεύεται στην πράξη και από μεγαλύτερη ανευθυνότητα στη χώρα μας, αλλά και από περισσότερες συναλλακτικές σχέσεις, οι οποίες αναπτύσσονται πιο εύκολα στα πλαίσια μικρών κοινωνιών (εκεί όπου αρκεί ένα σόι να αλλάξει γραμμή στις δημοτικές εκλογές, για να επανεκλεγεί ή να χάσει την εξουσία μια δημοτική παράταξη). Χρειάζεται, στη σχετική συζήτηση, ειδικά όταν γίνεται λόγος για οικονομική αυτοτέλεια των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να εξευρεθεί τρόπος (αυτή τη στιγμή δεν έχω πρόχειρη κάποια πρόταση - θα χαιρόμουν αν οι αναγνώστες μας συνέβαλλαν με τις ιδέες τους) που να εξασφαλίζει και τη χρηστή οικονομική διοίκηση σε επίπεδο ΟΤΑ.

Είναι τόσο κακό που έχουν κέρδη οι Τράπεζες;

Η Ελευθεροτυπία αναφέρει ότι οι Τράπεζες παρουσίασαν τεράστια κέρδη κατά το 2007 και αποδίδει τα κέρδη αυτά στη μεγάλη ψαλίδα μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και επιτοκίων δανεισμού - συνοδεύει μάλιστα την αναφορά αυτή με μια έρευνα, η οποία δείχνει ότι οι καταναλωτές, στην πλειοψηφία τους, θεωρούν ότι οι τράπεζες δρουν υστερόβουλα (μάλλον η διατύπωση είναι εσφαλμένη, καθώς είναι προφανές ένας τραπεζικός οργανισμός να σκοπεύει να βγάλει κέρδος και όχι ν' ασκήσει κοινωνική πολιτική -αναφέρεται στην συμπερίληψη στις δανειστικές συμβάσεις όρων, οι οποίοι δεν φαίνονται εξ αρχής επιζήμιοι για τους δανειζομένους, με σκοπό την εκμετάλλευση των όρων αυτών στη συνέχεια). Η εφημερίδα επισημαίνει και το εξής: ότι το 75% των δανειζομένων, που θεωρεί ότι οι όροι δανεισμού δεν είναι δίκαιοι και δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καταναλωτών, έχουν έναν "ιδιότυπο μαζοχισμό".

Ας ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα: κατ' αρχήν δεν είναι κακό να έχουν κέρδη οι τράπεζες. Όταν μάλιστα όλοι σήμερα μπορούν, πρακτικά, να έχουν και μετοχές των τραπεζών στο Χρηματιστήριο, η μερισματική απόδοση είναι πολύ καλύτερη από αυτήν που θα είχαν εάν τοποθετούσαν τα χρήματά τους στους λογαριασμούς ταμιευτηρίου των ίδιων των τραπεζών. Ότι οι συμβάσεις των τραπεζών είναι πραγματικά λεόντειες και επαχθείς για τους δανειζομένους είναι αναμφισβήτητο. Αν διαβάσετε ένα πρότυπο συμβάσεως για δάνειο και δείτε από τι δικαιώματα παραιτείται ο δανειζόμενος, τι εκχωρεί στην τράπεζα κ.λπ., θα φρίξετε. Από την άλλη, ένας δανειζόμενος που πληρώνει τις δόσεις του στην ώρα του δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα.

Εν πάση περιπτώσει, όποιος συμβάλλεται με τράπεζα αναλαμβάνει και τις ευθύνες του - και μην ξεχνάμε ότι, έστω και υπ' αυτούς τους όρους, πολλοί συνάνθρωποί μας μπόρεσαν ν' αγοράσουν σπίτι, πράγμα που λίγα χρόνια παλαιότερα ήταν αδιανόητο. Επειδή, όμως, ήδη παρατηρείται κάποια κάμψη στα στεγαστικά δάνεια (και στην αγορά οικίας, εν γένει), οι Τράπεζες έχουν βγει παγανιά με τις πιστωτικές κάρτες, τα καταναλωτικά δάνεια κ.λπ. Εκεί είναι που γίνεται, πλέον, το σώσε. Από τη μία ανεύθυνοι δανειζόμενοι δανείζονται χρήματα από τις τράπεζες, με υψηλότατα επιτόκια, για να πάρουν καινούργιο αυτοκίνητο ή να πάνε διακοπές (σε επόμενη ανάρτηση θ' ασχοληθούμε με το ποιος φταίει για το μεγάλο χρέος των νοικοκυριών προς τις τράπεζες). Από την άλλη, ανεύθυνοι υπάλληλοι χορηγούν όσο περισσότερα δάνεια μπορούν, συχνά αδιαφορώντας για την εξασφάλισή τους, με αποτέλεσμα πολύ μεγάλο μέρος των δανείων των τραπεζών να μένει απλήρωτο (μιλώ για τις περιπτώσεις, όπου δεν υπάρχουν διασφαλίσεις - δεν αναφέρομαι, δηλαδή, στην πλειοψηφία των στεγαστικών δανείων), ν' αυξάνονται δραματικά οι επισφάλειες και αυτό να έχει επιπτώσεις στην ψαλίδα μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και χορηγήσεων. Φοβάμαι ότι, αν συνεχισθεί αυτό το καθεστώς, θα αντιμετωπίσουμε κρίση ανάλογη με αυτή του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, το οποίο επλήγη από το μεγάλο αριθμό επισφαλών δανείων. Επίσης, δεν ξέρω κατά πόσον τα κέρδη είναι πραγματικά ή προκύπτουν από λογιστικά τερτίπια (ιδίως αναφορικά με την κατάσταση των επισφαλών απαιτήσεων) προκειμένου να παραμένουν ικανοποιημένοι οι μέτοχοι των τραπεζών.

Τι θα έκανε ο Στέφανος Μάνος για την υπόθεση Siemens

Αναδημοσίευση του άρθρου, που πρωτοεμφανίσθηκε στην "Εστία".

Μόνη λύση: η σοσιαλιστική μεταρρύθμιση

Από τις αδιέξοδες συζητήσεις που διεξάγονται σε αυτήν εδώ την ιστοσελίδα, αλλά και από τα θλιβερά κατάλοιπα του άλλοτε κραταιού νεοφιλελεύθερου χώρου (κραταιού όχι σε εμφανή ιδεολογική ισχύ, αλλά σε υπόγεια συμφωνία του κυβερνητικού κατεστημένου με την άρχουσα οικονομική τάξη) βγαίνει ένα συμπέρασμα: ότι οποιαδήποτε προσπάθεια μεταρρύθμισης επωφελούς για το λαό σκοντάφτει πάντα στην οργανωμένη αντίδραση των μεγαλοαστικών συμφερόντων. Η αντίδραση στη μεταρρύθμιση δικαιολογείται από μια ψευδεπίγραφη επίκληση ελευθερίας, με μια απελπισμένη προσπάθεια να αποκρυβεί από την πλειοψηφία του λαού η δυνατότητα που του παρέχει το δημοκρατικό σύστημα, αλλά και το ισχύον Σύνταγμα (άρθρο 106: "1. Για την εδραίωση της κοινωνικής ειρήνης και την προστασία του γενικού συμφέροντος το Κράτος προγραμματίζει και συντονίζει την οικονομική δραστηριότητα στη Χώρα, ... 2. Η ιδιωτική οικονομική πρωτοβουλία δεν επιτρέπεται να αναπτύσσεται σε βάρος της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ...") για μια σοσιαλιστική μεταρρύθμιση, για ένα προγραμματισμό της οικονομίας, ο οποίος να προστατεύει και να ενισχύει τα λαϊκά εισοδήματα και να μην επιτρέπει στο κεφάλαιο να καρπώνεται τους κόπους του εργαζομένου, ανταμείβοντάς τον με ψίχουλα.

Στο ασφαλιστικό ζήτημα η ανάγκη για μια τέτοια μεταρρύθμιση είναι ακόμη πιο έντονη: η αποφυγή της καταβολής εισφορών από το κεφάλαιο, η αύξηση των εισφορών που επιβάλλεται και στους μικρούς ελεύθερους επαγγελματίες (αποτέλεσμα της τεράστιας απαξίωσης και απώλειας των αποθεματικών των ταμείων στο χρηματιστήριο), έχουν οδηγήσει το σύστημα σε ένα αδιέξοδο - το οποίο μπορεί να λυθεί μόνον εάν το κράτος αναλάβει συνολικά και αποκλειστικά την καταβολή συντάξεων. Τα χρήματα που καταβάλλονται από την πλουτοκρατία στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες πρέπει να ανακατευθυνθούν σε ενίσχυση του συστήματος - επιβάλλεται η απαγόρευση της ιδιωτικής ασφάλισης, για να ενισχυθεί περαιτέρω το αναδιανεμητικό ασφαλιστικό σύστημα και τα κατώτερα εισοδήματα. Το κράτος θα αναλάβει όλα τα ιδιωτικά συμβόλαια ασφάλισης ζωής, καθορίζοντας με βάση τις ανάγκες του συστήματος και το εισόδημα του δικαιούχου τις αποζημιώσεις και τις συντάξεις που θα αποδίδει.

Η πραγμάτωση της κοινωνικής αλληλεγγύης γίνεται μόνο με την καθολική συμμετοχή του πληθυσμού, ανεξαρτήτως κοινωνικής και οικονομικής τάξεως - και η συμμετοχή αυτή διασφαλίζεται μόνο με την ανάλογη κρατική παρέμβαση, η οποία είναι προς την κατεύθυνση της ορθής μεταρρύθμισης, της σοσιαλιστικής. Η απώλεια ασφαλιστικών δικαιωμάτων κυρίως των κατώτερων στρωμάτων που επιχειρείται από την κυβέρνηση (αλλά και από την προηγούμενη κυβέρνηση) δεν συνιστά μεταρρύθμιση, αλλά αντίδραση - και όσοι παπάδες και να προσπαθήσουν, δεν μπορούν να την βαφτίσουν πρόοδο. Πρόοδος υπάρχει όταν η κοινωνία ενωμένη υπηρετεί κοινούς σκοπούς, τη συνολική ευημερία, η οποία δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν το κάθε μέλος της κοινωνίας προτάσσει τις ατομικές του προτεραιότητες. Οι κοινοί αγώνες είναι αυτοί που οδηγούν σε κοινωνίες ισότητας, σε κοινωνίες όπου ο άνθρωπος δεν εκμεταλλεύεται το συνάνθρωπό του, αλλά όλοι μαζί επιδιώκουν ένα καλύτερο μέλλον. Η καθολική συμμετοχή του λαού σε τέτοιες σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις που νίκησαν την πλουτοκρατία σε όλες τις γωνίες του κόσμου, στη Βενεζουέλα, στην Κούβα, στη Βόρεια Κορέα, στη Λευκορωσία, αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.