Οι Νew York Times έχουν αφιέρωμα στα καταχρεωμένα αμερικανικά νοικοκυριά - και προσπαθούν να αποδώσουν ευθύνες εξίσου σε δανειολήπτες και δανειστές. Στην Ελλάδα συνεχώς ακούμε για τα "νοικοκυριά που είναι βουτηγμένα στα χρέη και τις πιστωτικές κάρτες" και όλα τα συναφή. Ωστόσο, και στις δύο περιπτώσεις φαίνεται να παραβλέπουμε ότι ο δανεισμός είναι επιλογή του κάθε δανειολήπτη, ο οποίος θέλει πρόχειρα χρήματα πολλές φορές για καθαρά καταναλωτικά αγαθά. Να πούμε ότι η "καταναλωτική κοινωνία" είναι αυτή που φταίει; Λένε οι Times ότι δεν φταίνε μόνο οι ίδιοι οι οφειλέτες για το θάψιμό τους, αλλά κι αυτός που τους δίνει το φτυάρι!
Η κατάσταση με τον υπερβολικό δανεισμό προσφέρεται για λαϊκιστικές υστερίες. Ενώ ο δανεισμός είναι ένα οικονομικό εργαλείο, το οποίο η ίδια η αγορά γέννησε και το οποίο επιτρέπει τη σημαντική ανάπτυξή της, η κατάχρησή του δεν μπορεί παρά να αποδοθεί σ' αυτούς που θέλουν την εύκολη λύση για να ικανοποιήσουν ανάγκες, τις οποίες δεν δικαιολογεί το μέχρι τότε εισόδημά τους. Στην Ελλάδα δεν αναφέρομαι τόσο στα στεγαστικά δάνεια (που σηκώνουν ειδική συζήτηση), όσο στα καταναλωτικά, τα εορτοδάνεια, διακοποδάνεια κ.λπ. Ακόμη και στην Άγρια Δύση, όπου βρίσκομαι, πολλές φορές σηκώνω το τηλέφωνο (με κλήση από απόκρυψη) για ν' ακούσω: "Είμαστε από την Oklahoma City Bank, ενδιαφέρεσθε ν' ακούσετε για ένα δάνειο;", πράγμα που θεωρώ εκνευριστικό. Ωστόσο, η ενόχληση αυτή έχει γεννήσει τη δικαιολογία ότι κάποιοι "δεν μπορούν ν' αντισταθούν στις πιέσεις των τραπεζών" και "αναγκάζονται" να συνάψουν τέτοιου είδους δάνεια. Είναι πολύ εύκολο και σ' αυτήν την περίπτωση να μεταθέτουμε την ευθύνη από τους εαυτούς μας σε τρίτους. Αλλά, αν είναι να θέλουμε και την (πάντοτε χρήσιμη!) "προστασία της Πολιτείας" στο θέμα αυτό, επειδή δεν μπορούμε να συγκρατήσουμε τις καταναλωτικές μας ορμές, θα ήταν και συνεπές να ζητούμε από πολιτειακά όργανα να αποφασίζουν γενικότερα τι και πώς θα ξοδεύουμε.
Σε επόμενη ανάρτηση θα ασχοληθούμε με τους όρους των δανείων αυτών και το βαθμό στον οποίο θα μπορούσε να υπάρχει καταχρηστική συμπεριφορά από μέρους των τραπεζών.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
1 comment:
Αγαπητέ Άβερελ, εκ πρώτης όψεως μοιάζει σωστό αυτό που λες. Βεβαίως καθένας ευθύνεται για τις προσωπικές επιλογές. Όμως, πέρα από την υπαρκτή συναισθηματική πίεση που ασκεί η διαφήμιση και η διαρκής προβολή προϊόντων προς κατανάλωση, πίεση στην οποία δεν είναι διόλου εύκολο να αντισταθείς (μιλώ για τον εαυτό μου, και κρίνοντας από όσα βλέπω γύρω μου), πίεση στην οποία για να αντισταθείς χρειάζεται μεγάλη εγρήγορση, συνειδητότητα και κατανάλωση ενέργειας, υπάρχουν και οι ύπουλες πειθαναγκαστικές μέθοδοι του μάρκετινγκ (ωραία ελληνική λέξη) με τις οποίες οι πλασιέ των δανείων, καρτών κλπ. προωθούν τα προϊόντα τους. Δεν είναι διόλου εύκολο στον καθένα να μείνει σταθερός στις θέσεις του και να μην παρασυρθεί από τους πειρασμούς που του προσφέρονται στο πιάτο με φαινομενικά ελάχιστον κόστος και τεράστια ευκολία.
Δάνειο και κάρτα δεν έχω πάρει ακόμη, ανθίσταμαι σθεναρά. Έχω υποκύψει όμως σε πόρτα-πόρτα πώληση της Τελλάς (για να το μετανιώσω αργότερα), και γνωρίζω αρκετούς ανθρώπους που κατά καιρούς υποκύπτουν σε τέτοιου είδους πιέσεις ή παρασύρονται από ελκυστικές υποσχέσεις.
Δεν νομίζω ότι το κράτος μπορεί να κάνει κάτι, πέρα από το να υποχρεώνει τους προσφέροντες να καθιστούν σαφείς όλους τους όρους του συμβολαίου τους, και να τονίζει στους καταναλωτές τη σημασία του ελέγχου του προϊόντος/υπηρεσίας που αγοράζουν. Να πω ότι μόνον η σωστή παιδεία μπορεί να μας προστατέψει, θα γίνω κοινότυπη - άλλωστε ποιος θα μεριμνήσει για σωστή παιδεία στο θέμα αυτό;
Νομίζω όμως ότι η ευθύνη δεν βαρύνει αποκλειστικά τους καταναλωτές. Νομίζω ότι η υπερπροσφορά αυτού του είδους υπηρεσιών, με τον τρόπο που γίνεται, αγγίζει τα όρια της απάτης και της εκμετάλλευσης. Νομίζω ότι η ευθύνη δεν είναι μόνο του αυτόχειρα, αλλά κι εκείνου που του παρέχει το σκοινί για να κερμαστεί.
Post a Comment