Sunday, June 22, 2008

Πολιτισμική διαφορά και οικογενειακό δίκαιο

Διαβάστε αυτό το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Διονύση Γουσέτη. Επανερχόμαστε στο θέμα της Σαρίας στην Ευρώπη.

7 comments:

Alexandros said...

Πολύ ωραίο κείμενο.

Τα διπλά αυτά στάνταρντς πρέπει να μας ενοχλούν και ως ρατσιστικά καθώς υποδηλώνουν μια αφ' υψηλού συγκατάβαση για τους καημένους τους τριτοκοσμικούς από τους οποίους δε μπορούμε να ζητούμε και να περιμένουμε όσα και από έναν δυτικοευρωπαίο.

Αόρατη Μελάνη said...

Αντιγράφω εδώ το σχόλιο που άφησα και στο άρθρο:

Αγαπητέ μου, δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω με την διαυγέστατη τοποθέτησή σου.

Πολλές φορές έχω τοποθετηθεί και εγώ κατά της άκριτης προστασίας των παραδόσεων, είτε εθνικών είτε θρησκευτικών. Το γεγονός ότι κάποια πρακτική συνιστά παράδοση δεν την τοποθετεί αυτομάτως στο απυρόβλητο. Καλό είναι να αρχίσουμε να το συνειδητοποιούμε αυτό.

Να θέσω τώρα ένα προκλητικό ερώτημα: έχουν όλοι οι άνθρωποι δικαίωμα στην αυτοδιάθεση (στο βαθμό που δεν προκαλούν βλάβη σε άλλους); Αν ναι, η αυτοδιάθεση αφορά και τη σεξουαλική τους δραστηριότητα; Αν ναι, είναι στα πλαίσια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων να απαιτεί κανείς από έναν άλλον άνθρωπο να περιορίσει τη σεξουαλική του δραστηριότητα σε έναν και μόνο σύντροφο (τον λεγόμενο σύζυγο); Αν όχι, τότε γιατί θεωρείται αιτία διαζυγίου η εξωσυζυγική σεξουαλική σχέση;

Σκέψου το λίγο: ο άνθρωπος ζήτησε να ακυρωθεί το συμβόλαιο "γάμος" επειδή η νύφη τον εξαπάτησε ως προς ένα από τα προαπαιτούμενα του συμβολαίου (μην ξεχνάμε ότι ο γάμος είναι συμβόλαιο, όπου οι συμβαλλόμενοι αναλαμβάνουν να παρέχουν κάποιες υπηρεσίες και να τηρούν κάποιες υποχρεώσεις). Γιατί μας εκπλήσσει αυτό, και δεν μας εκπλήσσει όταν τόσοι και τόσοι ευρωπαίοι συμβαλλόμενοι ζητούν διαζύγιο επειδή ο/η σύζυγός τους είχε σεξουαλικές σχέσεις με άλλον (και θεωρείται αυτονόητο ότι το διαζύγιο θα βγει και ότι ο "απατημένος" σύζυγος έχει "δίκιο");

Γιατί θεωρούμε ότι είναι σωστό, λογικό και δίκαιο ένα συμβόλαιο όπου οι συμβαλλόμενοι απαιτούν ο ένας από τον άλλον να περιορίσει τη σεξουαλικότητά του (οικειοθελώς υποτίθεται, αλλά δεν είναι εκεί το ζήτημα, γιατί και στο μουσουλμανικό γάμο οικειοθελώς υποτίθεται ότι η νύφη παρέμεινε παρθένα), ενώ θεωρούμε παράλογο, άδικο, προσβλητικό και απάνθρωπο ένα συμβόλαιο όπου ο ένας συμβαλλόμενος απαιτεί από τον άλλον να είναι παρθένος κατά τη στιγμή της σύναψης του συμβολαίου; Αν δεχόμαστε το ένα, με τη λογική του ότι είναι και οι δύο ενήλικοι και εν γνώσει τους αναλαμβάνουν να το πράξουν αυτό (να περιορίσουν τη σεξουαλική τους δραστηριότητα, είτε πριν είτε μετά το γάμο), θα πρέπει νομίζω να δεχούμε και το άλλο.

Επίσης:
Αν υποθέσουμε ότι έχεις δίκιο (κι εγώ νομίζω ότι έχεις δίκιο) και ότι η απαίτηση της παρθενίας (και φυσικά της σεξουαλικής αποκλειστικότητας μετά, αλλά ας το αφήσουμε αυτό κατά μέρος αν θέλετε) καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα, τότε παίρνει η μπάλα όχι μόνο τους "οπισθοδρομικούς τριτοκοσμικούς" μουσουλμάνους, αλλά και τους "ευρωπαίους" χριστιανούς, καθολικούς τε και ορθοδόξους.... διότι και αυτοί καταδικάζουν το εκτός γάμου σεξ.

Alexandros said...

@ αόρατη μελάνη

διότι στην συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει ζήτημα σεξισμού και μονόπλευρων απαιτήσεων. Για παράδειγμα η νύφη δεν έχει δικαίωμα να απαιτήσει την παρθενία του γαμπρού. Το θέμα έχει να κάνει με ζητήματα ισότητας των φύλων και με τις αντιλήψεις για τη φύση και τη θέση της γυναίκας που έχουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό και οι τρεις θρησκείες της ερήμου.

Αόρατη Μελάνη said...

Αφού διευκρινίσω ότι συμφωνώ μαζί σου, Αλέξανδρε, και πράγματι τίθεται θέμα σεξισμού και μονόπλευρης μεταχείρισης, και προσθέσω ότι είναι μάλλον πολιτισμικό παρά θρησκευτικό (εδώ ας πούμε δεν απαιτεί κανείς από τη νύφη να είναι παρθένα πλέον, ούτε και από το γαμπρό άλλωστε, και ας παντρεύονται με θρησκευτικό γάμο), θα σε ρωτήσω τα εξής:

Θα σου φαινόταν λογική και αποδεκτή η απαίτηση της παρθενίας κατά τη στιγμή του γάμου αν αυτή ίσχυε και για τους δύο συμβαλλόμενους; Σε μια τέτοια περίπτωση, θα θεωρούσες δικαιολογημένο το αίτημα του γαμπρού; (ή της νύφης, διότι θα μπορούσε κι εκείνη να ζητήσει τα ρέστα για αντίστοιχο λόγο, αν υπήρχε τρόπος να το αποδείξει).

Η (κοινωνική κατά βάθος) απαίτηση του ελέγχου της σεξουαλικότητας είναι αποδεκτή αν δεν έχει σεξιστική διάκριση, και μας ενοχλεί μόνον επειδή έχει σεξιστική διάκριση; Δεν το νομίζω. Νομίζω ότι απλώς στη δική μας κουλτούρα έχουμε αποβάλει το συγκεκριμένο στοιχείο (δεν πάει πολύς καιρός που και εδεώ κρεμούσαν ματωμένα σεντόνια στα παράθυρα) και μας φαίνεται "οπισθοδρομική", ενώ θεωρούμε δεδομένα και δεν αμφισβητούμε άλλα στοιχεία της παράδοσής μας (όπως το αίτημα της αποκλειστικής σεξουαλικότητας), τα οποία ενδεχομένως να φαντάζουν "οπισθοδρομικά" μετά από κάποιες δεκαετίες.

Alexandros said...

αόρατη μελάνη,
συμφωνώ μαζί σας ότι είναι παράλογες και χωρίς πραγματικό ηθικό έρεισμα οι απαιτήσεις για την… προϋπηρεσία των μελλονύμφων αλλά θα επιμείνω ότι στην περίπτωση που σχολιάζει το άρθρο του Γουσέτη πρόκειται για αμιγώς ή έστω κατά κύριο λόγο θρησκευτικές (και όχι πολιτισμικές) αντιλήψεις καθώς εντοπίζω την προέλευσή και "αιτιολόγησή" τους σε ιερά κείμενα θρησκειών. Σωστά επίσης επισημαίνετε ότι στο όχι μακρινό παρελθόν και εδώ είχαμε τα ίδια· και σε μας όπως το καταλαβαίνω αυτές οι παραδόσεις εδράζονταν σε ηθικές αντιλήψεις που είχαν άμεση σχέση με θρησκευτικές επιταγές και παραδείγματα (Παρθένος Μαρία). Γενικότερα νομίζω ότι τα θέματα που θίγετε για τις κοινωνικές αντιλήψεις γύρω από το σεξ έχουν σε μεγάλο βαθμό να κάνουν και με τις θρησκευτικές αντιλήψεις/πεποιθήσεις κάθε κοινωνίας -όχι αποκλειστικά βέβαια καθώς τίθενται έτσι κι αλλιώς ζητήματα ηθικής και μπλέκει και η μη ορθολογική πλευρά της φύσης μας. Αλλά θεωρώ ότι είναι πολύ χαρακτηριστικό το πώς αντιμετωπίζονται αυτά τα θέματα από τις αποστασιοποιημένες από το θρησκευτικό δογματισμό δυτικές κοινωνίες, πώς από την αμφιταλαντευόμενη βαλκάνια ελληνική, πώς από τις φονταμενταλιστικές ισλαμικές.

Αόρατη Μελάνη said...

Αλέξανδρε,

δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω με το τελευταίο σου σχόλιο, ιδίως με την παρατήρηση της τελευταίας πρότασης.

Averell said...

@ alexandros, αόρατη μελάνη

Ευχαριστώ και τους δυο σας για τα πολύ ενδιαφέροντα σχόλια. Να παρατηρήσω, σε συνέχεια σχολίου του alexandros, ότι εάν ο άνδρας είχε σχέσεις πριν το γάμο, θεωρείται "άντρακλας", αν όχι, η λέξη που ξεκινά από "μ" και περιέχει τρία "α". Η γυναίκα, αντιστρόφως, στην πρώτη περίπτωση θεωρείται χαμηλής ηθικής, ενώ στη δεύτερη ενάρετη. Η αλήθεια είναι πως, πρόχειρα τουλάχιστον, δεν μπορώ πρόχειρα να φέρω στο νου μου κάποια τέτοια διάκριση στο πλαίσιο της χριστιανικής θρησκείας (δεν περιλαμβάνω την Παλαιά Διαθήκη, την οποία συσχετίζω περισσότερο με την ιουδαϊκή θρησκεία). Ομολογώ σχεδόν πλήρη άγνοια ως προς τα του Κορανίου, εάν όμως το Κοράνι (δεδομένης και της καθιέρωσης της πολυγαμίας για τους άνδρες) προσδίδει μεγαλύτερο ρόλο για σεξουαλική δραστηριοποίηση στους άνδρες (παρακαλώ διορθώστε με αν κάνω λάθος!), θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε ότι η αντίστοιχη παρ' ημίν αντίληψη έχει προέλθει από τους εξ Ανατολής γείτονες (400 χρόνια σκλαβιάς κ.ο.κ.);