Πότε το δημοψήφισμα θα μπορούσε να λειτουργήσει λυτρωτικά

Alea iacta est. Ο Πρωθυπουργός φαίνεται ότι διέβη τον Ρουβίκωνα, η ζημιά στο διεθνές κύρος της χώρας έχει ήδη συντελεσθεί, οι αγορές έχουν πανικοβληθεί και ακόμη και στην (όχι και τόσο πιθανή) περίπτωση που η κυβέρνηση πέσει και δεν προκηρυχθεί το δημοψήφισμα, η ζημιά θα έχει γίνει. Το χειρότερο σενάριο, μετά από όλα αυτά, θα είναι τελικά να μη γίνει δημοψήφισμα (πράγμα που δεν δικαιολογεί, σε καμμία περίπτωση, την πρωτοβουλία αυτή του πρωθυπουργού).

Το κακό με το δημοψήφισμα δεν είναι ότι ο "ανώριμος", "συναισθηματικός" κ.λπ. λαός μπορεί να λάβει τη "λάθος" απόφαση. Δημοκρατία σημαίνει ότι το εκλογικό σώμα αναλαμβάνει συλλογικά (περιλαμβανομένης και της μειοψηφίας) την ευθύνη των επιλογών του (δεν είναι της παρούσης η -αυτονόητη- οριοθέτηση του κανόνα της πλειοψηφίας από τα ατομικά δικαιώματα κ.λπ.), οπότε, εάν το εκλογικό σώμα κρίνει ότι καλύτερο είναι να φύγουμε από την ευρωζώνη ή να πτωχεύσουμε, τι να κάνουμε, αυτοί είμαστε συνολικά. Το κακό είναι ότι γίνεται σε μια συγκεκριμένη χρονική συγκυρία, διαρκούσης μιας διαπραγματεύσεως, στην οποία εισάγει ένα τεράστιο βαθμό αβεβαιότητος (σε βαθμό που πιθανότατα να ακυρώσει τη διαπραγμάτευση στην πράξη, με αποτέλεσμα ενδεχομένως τον Ιανουάριο να μην υπάρχει και δανειακή σύμβαση προς επικύρωση, χωρίς να υποτιμώνται και άλλες αθέλητες συνέπειες της αβεβαιότητος, λ.χ. στη διόγκωση της κρίσεως χρέους άλλων κρατών). Επίσης, το ότι φαινόμαστε ανακόλουθοι ως κράτος: βάλαμε τους Ευρωπαίους να τσακωθούν για τα μάτια μας, να καταλήξουν σε δεσμευτικά, γι' αυτούς, κείμενα, για να καταλήξουμε να τους πούμε ότι, ξέρετε, τελικά μπορεί και να μην πάρουμε, δεσμευθείτε εσείς, αλλά εμείς δεν δεσμευόμαστε.

 

Εν πάση περιπτώσει, τελείωσε αυτό τώρα. Το κλίμα έχει διαμορφωθεί. Σκοπός είναι να εκμεταλλευθούμε, όσοι είμαστε υπέρ του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας, το μόνο πλεονέκτημα που μας παρέχει το δημοψήφισμα: να ξεκαθαρίσουμε εάν πράγματι ανήκουμε στην πλειοψηφία (η οποία δεν έχει δικαιολογία, σε ένα δημοψήφισμα, να παραμείνει "σιωπηλή"), ή στη μειοψηφία. Και, εάν όντως είμαστε στην πλειοψηφία, να διασφαλίσουμε από την εναλλαγή κυβερνήσεων τη δανειακή στήριξη εκ μέρους των εταίρων μας, προκειμένου να μπορούμε να προσερχόμαστε και στις εκλογές, χωρίς διλήμματα για το ποια κυβέρνηση θα αναλάβει.

Υπό την έννοια αυτή το δημοψήφισμα μπορεί να δράσει λυτρωτικά. Και υπό το μεγάλο εάν, ότι δεν θα έχει διαλυθεί η ευρωζώνη ή η δανειακή σύμβαση, μέχρι την ημερομηνία διεξαγωγής του. Υπό τις (διόλου αυτονόητες) αυτές προϋποθέσεις, ας το δούμε ως ευκαιρία για ανάδειξη, έστω και την υστάτη στιγμή, μιας ορθολογικής, φιλοευρωπαϊκής πλειοψηφίας.