Παραθέτω κάποιες σκόρπιες σκέψεις επ' αφορμή και ενός άλλου πολύ ωραίου και πολύ περιεκτικού κειμένου που δημοσιεύθηκε σχετικά με τα επεισόδια.
Τα επεισόδια και οι καταστροφές στο κέντρο της Αθήνας και σε πολλές άλλες πόλεις έχουν ονομασθεί "εξέγερση" των νέων ενάντια σε όλα τα κακώς κείμενα της κοινωνίας μας. Παρουσιάζονται ως η υγιής αντίδραση ενός μέρους του πληθυσμού, το οποίο δεν πρόλαβε να "αλλοτριωθεί" από τα όσα κακά κάνουν οι μεγάλοι - ότι μόνον οι νέοι αυτοί, ηλικίας 15-16 ετών οι περισσότεροι, νοιάζονται αρκετά για τα στραβά του κρατικού μηχανισμού και τις παθογένειες της κοινωνίας και της οικονομίας, ώστε να αντιδρούν. Τους αποδίδεται, μάλιστα, και αίσθημα απελπισίας όσον αφορά τις δικές τους προοπτικές.
Αντιθέτως, όσοι καταδικάζουμε τα φαινόμενα βίας και παρανομίας που παρατηρούνται (χωρίς να εξανιστάμεθα το ίδιο έντονα για το Βατοπέδι, τα 700 ευρώ, την ακρίβεια κ.λπ.) είμαστε συμβιβασμένοι, βολεμένοι κ.λπ. Επίσης, επειδή ζητούμε η Πολιτεία να επιτελέσει τον αστυνομικό της ρόλο, είμαστε και ακροδεξιοί.
Όλη αυτή η συζήτηση κινείται μέσα σε μια γενικότερη θολούρα: ταυτίζεται η καταστροφή με τον αγώνα, η αγωνία για την περιουσία ενός μαγαζάτορα με τη στήριξη στο "σύστημα", ενώ γίνονται και εκατέρωθεν συμψηφισμοί ("συμψηφισμός": άλλη λέξη, της οποίας το περιεχόμενο έχει αλλοιωθεί, ώστε να σημαίνει, στο πλαίσιο της συζήτησης αυτής, η σύγκριση και η αλληλοεξουδετέρωση των αρνητικών συνεπειών που προκύπτουν από καταδικαστέες πράξεις εκατέρωθεν, ωσάν η καταστροφή των καταστημάτων να εξουδετερώνει το κακό που έγινε με τη δολοφονία του μαθητή).
Κάποια πράγματα πρέπει να τα ξεκαθαρίσουμε: κατά πρώτον, δεν μπορούμε να κινούμαστε αδιαφορώντας για τη νομιμότητα. Αυτή είναι - καλή ή κακή, έχουμε συντεταγμένο κράτος. Εάν δεν μας αρέσουν οι νόμοι, υπάρχει δημοκρατική διαδικασία, έστω και με πολλές ατέλειες, για να διορθωθούν. Εάν η ενέργεια που επιδείχθηκε στις καταστροφές είχε επιδειχθεί σε συμμετοχή σε δημοκρατικές διαδικασίες, θα είχαν γίνει πολλές ουσιαστικές αλλαγές.
Το δεύτερο που πρέπει να ξεκαθαρίσουμε είναι αυτό το ψευδο-δίπολο ανάμεσα στον "αγώνα" και το ¨λήθαργο". Η συμβολή του καθενός μας στην αλλαγή της κοινωνίας προς το καλύτερο γίνεται με πολλούς τρόπους, κυρίως με το να είμαστε συνεπείς στις ατομικές μας υποχρεώσεις καθημερινά. Από εκεί και πέρα, η επέμβαση στην πολιτική σκηνή ή την κοινωνία των πολιτών που γίνεται εντός των θεσμών, λ.χ. με συμμετοχή σε πολιτικά κόμματα ή σε μη κυβερνητικές οργανώσεις, είναι επίσης αγώνας. Αγώνας που έχει νόημα και είναι αξιέπαινος είναι αυτός που γίνεται με στόχευση, με προοπτική μιας αλλαγής. Η "αφύπνιση" διά της βίας δεν είναι τίποτε άλλο, παρά προτροπή προς στείρα άρνηση. Όλοι θέλουμε η κοινωνία μας να γίνει καλύτερη - δεν χρειάζεται να καταστρέφουμε περιουσίες άλλων, για να το δείχνουμε αυτό. Η διαφορά ανάμεσα στην ουσιαστική πολιτική συμμετοχή και στην τυφλή βία είναι ότι η πρώτη περιέχει και συγκεκριμένη πρόταση, την θέτει υπό την κρίση των συμπολιτών σε ελεύθερο διάλογο και δεν προσπαθεί να επιβληθεί με τσαμπουκά. Οι περισσότεροι από αυτούς που έχουν ήδη αποφασίσει ότι η κοινοβουλευτική δημοκρατία, όπως λειτουργεί στην Ελλάδα σήμερα, δεν παρέχει τα μέσα για πραγματικές αλλαγές κατά κανόνα δεν έχουν προσπαθήσει να αξιοποιήσουν τις δυνατότητές της. Και, στο κάτω-κάτω, εάν κάποιες προτάσεις ή κάποιες αλλαγές ή κάποιες απόψεις που έχει ένας πολίτης απορρίπτονται από την πλειοψηφία, δεν σημαίνει ότι μπορεί να τις επιβάλλει ή να αποπειράται να τις επιβάλει διά της βίας.
Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τι σημαίνει, στην πράξη, το να θέτουμε τη νομιμότητα και τους θεσμούς σε δεύτερη μοίρα, σε σχέση με αυτό που θεωρούμε (όσο έντονα κι αν το πιστεύουμε) το σωστό. Κάτι τέτοιο δικαιολογεί την αυθαιρεσία εκ μέρους οποιουδήποτε. Κάτι τέτοιο δικαιολογεί ακόμη και δικτατορία, εάν αυτοί που πιστεύουν ότι έχουν δίκαιο διαθέτουν και τα όπλα για να το στηρίξουν.
Κι όμως - οι περισσότεροι σχολιαστές των ΜΜΕ και πολλοί πολιτικοί κάθονται και όχι απλώς δικαιολογούν τις πράξεις βίας και την κατάλυση της νομιμότητας, αλλά τις επαινούν κιόλας. Ενώ, μάλιστα, η Πολιτεία δεν θεωρεί τους ανηλίκους που συμμετέχουν στις καταστροφές ικανούς για να λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις ή να δεσμεύονται δικαιοπρακτικά, τους αντιμετωπίζει με επιείκεια (για την ακρίβεια, με διαφορετικού τύπου ποινικό σωφρονισμό) εάν εγκληματίσουν, οι περισσότεροι σχολιαστές τους δίνουν δίκαιο και "δικαίωμα" να κρίνουν οι ίδιοι ότι οι νόμοι δεν πρέπει να συγκρατήσουν την εκδήλωση της οργής τους. Δεν έχω διακρίνει και κάποιο όριο, στο οποίο η παρανομία πλέον δεν θα δικαιολογείται από τα ΜΜΕ. Ίσως το όριο αυτό να είναι η ανθρώπινη ζωή.
Ίσως με τον τρόπο αυτό κάποιοι να ησυχάζουν από τις τύψεις τους: εκείνοι που θεωρούν ότι δεν έκαναν οι ίδιοι όσα έπρεπε, για να είναι η κοινωνία μας καλύτερη ή το πολιτικό μας σύστημα λιγότερο διεφθαρμένο και περισσότερο διαφανές (φυσικά, δεν μπορώ να δω σε τι θα αλλάξει το πολιτικό σύστημα από τις εκτεταμένες καταστροφές σε διάφορες πόλεις της χώρας). Και γι' αυτό, γενικεύοντας τη στάση τους, να αποδίδουν σε όλους εμάς που αγωνιζόμαστε εντός της νομιμότητας ¨λήθαργο" και "αδιαφορία".
Αυτό όμως δεν δικαιολογεί τον έπαινο της παρανομίας. Ίσα-ίσα που η παρανομία, ειδικά εάν γίνεται με κουκούλες, ανώνυμα και μαζικά (και με δεδομένη την ανοχή των αστυνομικών αρχών, μετά το τραγικό συμβάν), δεν μπορεί να θεωρηθεί "αγώνας". Δεν υπάρχει κάτι δικό του που να θυσιάζει ο ίδιος ο "αγωνιζόμενος". Ακόμη περισσότερο, η μορφή αυτή δεν είναι δημιουργική - είναι καταστροφική. Θα μπορούσαν να βγουν οι κουκουλοφόροι και να αυτομαστιγώνονται - τότε να δείτε τι πρωτοσέλιδα θα έκαναν ανά τον κόσμο. Όμως ούτε μια τέτοια ενέργεια (πέρα από την προφανή ανοησία της) θα είχε αποτέλεσμα, επειδή δεν θα είχε το στοιχείο της δημιουργίας.
Προσέξτε, δεν είμαστε σε περίοδο δικτατορίας, όπου και μόνο το να γίνει γνωστό ότι υπάρχει αντίσταση είναι μεγάλη υπόθεση. Τότε, δικαιολογείται ακόμη και η "αντίσταση για την αντίσταση", καθώς απαιτείται ένα υπόστρωμα αντιδράσεως, αρχικά αρνητικής απέναντι σε ένα δικτατορικό καθεστώς, ώστε να ακολουθήσουν τα θετικά και δημιουργικά στοιχεία. Σήμερα, όμως, που διαθέτουμε (σε σημαντικό, αν και όχι απόλυτο βαθμό) ελευθερία του λόγου και άφθονα μέσα, διά των οποίων μπορούμε να κοινοποιούμε τις ιδέες μας και να συμμετέχουμε σε διαλόγους, έχουμε το δικαίωμα του συνεταιρίζεσθαι και μπορούμε να συμβάλλουμε ουσιαστικά στη θεμελίωση μιας κοινωνίας των πολιτών, η αντίδραση για την αντίδραση είναι αδικαιολόγητη. Και μόνο για επανάσταση δεν πρόκειται: δεν θα ανατραπεί το πολίτευμα, απλώς κάποιοι συμπολίτες μας θα υποφέρουν. Πρόκειται για καταστροφή και, οπωσδήποτε, όχι για δημιουργική.
ΥΓ. Διαβάστε κι αυτό το κείμενο του Χαρίδημου Τσούκα από το e-rooster.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
9 comments:
Μου αρέσει ο διάλογος που έχει ξεκινήσει.
Κανείς δε διαφωνεί πως η δολοφονία ήταν πράξη απαράδεκτη και ο θάνατος του Αλέξη Γρηγορόπουλου αδικαιολόγητος και τραγικός. Κανείς δεν αμφισβητεί πως η αντίδραση και τα επεισόδια ήταν το αποτέλεσμα της απώλειας της κοινωνικής συνοχής και τα αίτια αυτής της ιστορίας είναι βαθειά.
Από 'κεί και πέρα όμως η αντίδραση της συντεταγμένης πολιτείας είναι ακατονόητη. Αφήνοντας τα επεισόδια να εξελιχθούν με τον τρόπο που εξελίχθηκαν αποδεικνύεται πως πρόθεση των ιθυνόντων ήταν να αφήσουν τους διαδηλωτές να εκτονωθούν για να μπορέσουν μετά να συνεχίσουν ανενόχλητοι τη χαζομάρα τους.
Έχουμε χάσει στην Ελλάδα προφανώς τη σωστή προοπτική. Ως άνθρωποι δεν μπορούμε να ζούμε μόνοι μας στη ζούγκλα και τα δάση. Από τη στιγμή που είμαστε υποχρεωμένοι να ζούμε μαζί χρειαζόμαστε κάποιους κανόνες που να ρυθμίζουν τις μεταξύ μας σχέσεις. Αυτούς τους κανόνες ονομάζουμε νόμους. Και έχουμε συμφωνήσει κοινή συνεναίση να περιορίσουμε την ελευθερία μας και να αναθέσουμε σε κάποιον οργανισμό που ονομάζουμε κράτος να φυλάττει αυτή μαζί με τους νόμους και την τήρησή τους. Επίσης με το πέρασμα των αιώνων διαπιστώσαμε, πως από τη στιγμή που δεν μπορούμε, εξαιτίας χωρικών και χρονικών περιορισμών, να διατυπώνουμε μόνοι μας τους νόμους είναι καλύτερο να ορίζουμε αντιπροσώπους. Και διαπιστώσαμε επίσης πως ο καλύτερος τρόπος ορισμού είναι μέσω εκλογών σε ένα σύστημα που ονομάζουμε δημοκρατία. Και πως το κράτος είναι υπάρχει για να εξυπηρετεί εμάς και όχι το ανάποδο. Και πως τους υπαλλήλους που το ξεχνάνε αυτό τους αλλάζουμε.
Αυτή η κοινωνία που φτιάξαμε σίγουρα δεν είναι τέλεια, όμως έχει τουλάχιστον αναπτύξει επιστήμη, η οποία είναι ο μοναδικός τρόπος να παράγεται γνώση η οποία να είναι αδιαμφισβήτητη και μας έχει οδηγήσει σε μια ανάπτυξη, τουλάχιστον ως προς το επίπεδο υγείας και ένα προσδόκιμο ζωής που δεν υπήρξε ποτέ πριν στην ιστορία. Και θα συμφωνήσουμε επίσης πως, αν αφήσουμε στην άκρη διάφορα ηθικά ζητήματα, αν γίναμε δηλαδή καλύτεροι άνθρωποι κτλ, όλοι μας θέλουμε να ζούμε περισσότερο και καλύτερα και σε καλύτερες συνθήκες, οπότε η επιστήμη, όπως έχει λειτουργήσει μέχρι σήμερα, έχει λειτουργήσει θετικά.
Έχοντας συμφωνήσει σε αυτά, μου κάνει τρομερή εντύπωση, πως μπορούν να έρχονται μερικοί άνθρωποι και απλώς θεωρώντας τα δεδομένα, να συμπεριφέρονται ή να δηλώνουν διάφορα πράγματα που τα αναιρούν και θέλουν να μας στείλουν στην προϊστορική περίοδο. Αν θέλουν να είναι συνεπείς με τα λόγια τους ας πάνε εκεί που νομίζουν πως είναι καλύτερα.
Σε αυτό το blog και αλλού τα έχετε πει μια χαρά όλα αυτά και πολύ καλύτερα από μένα. Επειδή όμως ελάχιστοι ακούνε, πρέπει να τα λέμε κάθε φορά από την αρχή.
Το γράφει το κείμενο της ανάρτησης αλλά είναι κάτι που το σκεφτόμουν κι εγώ μέρες τώρα. Δηλ. από μια ολόκληρη κοινωνία κάποιοι θεωρούν ότι σοφότεροι όλων είναι μια χούφτα άπειρων, αμόρφωτων και απαίδευτων νέων (προϊόντων του αποτυχημένου μας εκπαιδευτικού συστήματος) οι οποίοι για ανεξήγητους λόγους (θα τους ήρθε επιφοίτηση) μπορούν να σκέφτονται και να αναλύουν πολύ καλύτερα από όλους τους υπόλοιπους τα πράγματα. Μάλιστα…
Γράφει ο Χ. Τσούκας:
"Κάπως έτσι πρέπει να είναι η ζωή στη Βαγδάτη: αυθαίρετη βία, πυρπολήσεις, λεηλασίες, απουσία αίσθησης μιας ομαλής ζωής, να μην ξέρεις αν το παιδί σου θα γυρίσει ζωντανό στο σπίτι, αν θα βρεις το μαγαζί σου όπως το άφησες. Να ανησυχείς για το αύριο, να αισθάνεσαι παγιδευμένος, να μην μπορείς να ελπίζεις…
Ένα διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα, ένας καταγέλαστα σαθρός κρατικός μηχανισμός, μια κατακερματισμένη κοινωνία• άτολμες, μυωπικές, σπιθαμιαίου αναστήματος ηγεσίες – αυτό είναι το πραγματικά θανατηφόρο μολότοφ που καταστρέφει τη χώρα."
... και συνεχίζει.
Τα ελληνικά ΜΜΕ ξεδιάντροπα μεταφέρουν τις παραπάνω υπερβολικές εικόνες, διασύροντας διεθνώς το Ιράκ και πλήττοντας τον τουρισμό και την εθνική οικονομία του. ΄Ηδη πολλές χώρες έχουν εκδόσει ταξιδιωτικές οδηγίες.
(Για καλό και για κακό ας αναφέρω ρητά πως τα παραπάνω είναι ειρωνικά)
Πολύ καλό το post big bro..!!
Κινούμενος σε χώρους του πανεπιστημίού παρατήρησα ότι υπάρχει (στους χώρους όσων αντιδρούν) διάχυτη η αντίληψη του "o σκοπός αγιάζει τα μέσα".Εν ολίγοις (αυτά μου τα λένε ειρηνικοί διαδηλωτές μάλιστα), δεν πειράζει αν σπάσουν και μερικές βιτρίνες ή αν καεί το πανεπιστήμιο διότι σημασία έχει το κίνημα...
Υπάρχει δε και κάτι ακόμη ανησυχητικό αλλά παράλληλα αναμενόμενο.Σε χώρους που (θεωρητικά)ακολουθούσαν το μοντέλο της αυτοοργάνωσης, της ομοφωνίας και της απόλυτης ελευθερίας της έκφρασης με συνοπτικές διαδικασίες τα έχουν καταργήσει όλα αυτά και ακολουθούν τις αρχές κάθε κολλεκτιβιστικού καθεστώτος.
Eξαιρετικό κείμενο Άβερελ.
Μια παρατήρηση μόνο σε αυτό:
Προσέξτε, δεν είμαστε σε περίοδο δικτατορίας, όπου και μόνο το να γίνει γνωστό ότι υπάρχει αντίσταση είναι μεγάλη υπόθεση. Τότε, δικαιολογείται ακόμη και η "αντίσταση για την αντίσταση", καθώς απαιτείται ένα υπόστρωμα αντιδράσεως, αρχικά αρνητικής απέναντι σε ένα δικτατορικό καθεστώς, ώστε να ακολουθήσουν τα θετικά και δημιουργικά στοιχεία.
Για τους λεγόμενους αναρχικούς είμαστε σε δικτατορία, καθώς δεν θεωρούν την αστική δημοκρατία, πραγματική δημοκρατία. Επομένως για αυτούς η βία, ακόμη κι αν είναι στείρα και αποτελεί μόνο βία για τη βία, έχει νόημα.
@ th.alys
Δεν έχετε άδικο σ' αυτό, αλλά η κρίση για κάποια ενέργεια δεν μπορεί να στηρίζεται στα κριτήρια αποκλειστικά και μόνο του συγκεκριμένου ατόμου που την κάνει ή της συγκεκριμένης ομάδας, στην οποία ανήκει. Αλλιώς θα δικαιολογούσαμε και υστερικές πράξεις των παραθρησκευτικών οργανώσεων ή γιούργια των όσων πιστεύουν στη δικτατορία του προλεταριάτου για την επιβολή της. Ότι πολλές ομάδες του πληθυσμού έχουν ως "ιδανικό" κάτι που ξεπερνά την έννομη τάξη (μεταφυσικού ή μη χαρακτήρα) δεν σημαίνει ότι μπορούν, στο πλαίσιο της οργανωμένης κοινωνίας, να κάνουν του κεφαλιού τους. Και, όταν λέμε "του κεφαλιού τους", εννοούμε οτιδήποτε απαγορεύει ρητώς ο νόμος - ό,τι δεν απαγορεύει, εννοείται ότι το επιτρέπει!
Δεν διαφωνώ. Προφανώς για να μπορέσει να υπάρξει και να λειτουργήσει μια κοινωνία θέτει κανόνες και όποιος τους παραβαίνει πρέπει να τιμωρείται. Αλλιώς η κοινωνία θα καταρρεύσει.
Το συγκεκριμένο απόσπασμα έχει νόημα όταν απευθύνεται σε άτομα που αποδέχονται το υπάρχον πλαίσιο, σε γενικές γραμμές έστω, παρασύρονται όμως από την επαναστατική ρητορία (των ημερών και όχι μόνο).
Οι αναρχικοί εξ'ορισμού δεν αποδέχονται τις υφιστάμενες κοινωνικές δομές, νόρμες, κανόνες. Λειτουργούν με μια διαφορετική συλλογιστική. Είναι λοιπόν αδύνατον να πεισθούν για το λάθος τους με επιχειρήματα μιας λογικής που απορρίπτουν. Όταν το απόσπασμα λοιπόν απευθύνεται σε αυτούς είναι μάταιο να περιμένει κανείς ότι θα τους πείσει.
Όσο για το ζήτημα των κριτηρίων και της εφαρμογής αυτών, επιτρέψτε μου να σας απαντήσω σε καμμιά πενηνταριά χρόνια, όταν θα έχω μια ιδέα, ελπίζω, για τη θέση που τείνω να λάβω ως προς το θέμα αυτό.
@ th.alys
Νομίζω ότι συμφωνούμε πλήρως. Σας ευχαριστώ πολύ για τα πολύ χρήσιμα σχόλια!
Post a Comment