Το χθεσινό άρθρο του Παντελή Καψή στο Βήμα, ενώ καταλήγει σε ένα μάλλον σωστό συμπέρασμα (ότι θα είναι ευνοϊκή για την αποπληρωμή του χρέους της χώρας μας μια δήλωση της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, ότι θα στηρίξει την υλοποίηση του μεσοπροθέσμου προγράμματος που θα παρουσιάσει η κυβέρνηση), επαναλαμβάνει κάποιες από τις τετριμμένες πλάνες για το ρόλο "των αγορών" στο χρέος. Γράφει, σε ένα σημείο, χαρακτηριστικά:
"Tο αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η Ελλάδα θα μπορούσε να θεωρηθεί και μια σύγκρουση των δυνάμεων της αγοράς με τη Δημοκρατία- και δεν είναι καθόλου βέβαιον ότι η αγορά έχει δίκιο. Η έκρηξη των spreads, π.χ., στις αρχές της εβδομάδας προκλήθηκε από την ανακοίνωση του ελλείμματος, το οποίο τελικά θα φτάσει στο 10,5% του ΑΕΠ. Δεν μειώθηκε, δηλαδή, κατά έξι μονάδες του ΑΕΠ αλλά «μόνο» κατά πέντε. Τέτοια... χάλια."
Ποια είναι τα τετριμμένα αυτά σφάλματα;
1. Ότι η "αγορά" είναι κάτι το μονοσήμαντο, το συγκεκριμένο. "Αγορά" (στο πλαίσιο αναφοράς του άρθρου) είναι το σύνολο των πιθανών αγοραστών ελληνικών ομολόγων. Δεν είναι ένας ή δύο άνθρωποι ή μεγαλο-επενδυτές.
2. Ότι η "αγορά" έρχεται σε σύγκρουση με τη Δημοκρατία. Μα, πώς μπορεί να υποστηρίξει κανείς ότι η απροθυμία των επενδυτών να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα αποτελεί κρίση (θετική ή αρνητική) για τη δημοκρατία;
3. Ότι η "αγορά" έχει δίκαιο ή άδικο. Μα τι σημαίνει "δίκαιο" ή "άδικο"; Αξιολογικές κρίσεις κάνει η αγορά;
Μερικές φορές χρειάζεται, για να απαντήσει κανείς σε τέτοιες κοινοτυπίες, να επαναλάβει κάποιους από τους αυτονόητους κανόνες, οι οποίοι καθορίζουν τα επιτόκια, στα οποία είναι πρόθυμοι οι διάφοροι πιθανοί δανειστές (η "αγορά") να αγοράσουν ελληνικούς τίτλους.
Η απόφαση για την αγορά ενός ελληνικού ομολόγου, δηλαδή ο δανεισμός προς τον εκδότη - Ελληνικό Δημόσιο, είναι συνάρτηση δύο βασικών παραγόντων: του προσδοκωμένου οφέλους (επιτόκιο) και του ρίσκου (της πιθανότητας να μην μπορέσει το Ελληνικό Δημόσιο να πληρώσει το ομόλογο, όταν αυτό ωριμάσει - όταν έλθει η ημερομηνία αποπληρωμής του). Είναι προφανές ότι όσο πιο μεγάλο είναι το ρίσκο για τον επενδυτή, τόσο μεγαλύτερο επιτόκιο θα απαιτήσει. Επίσης, είναι προφανές ότι, όσο πιο λίγοι ενδιαφέρονται για την αγορά ελληνικών ομολόγων, τόσο πιο πολύ θα ανεβεί το επιτόκιο - και, βέβαια, ότι, όσο μεγαλώνει το ρίσκο της μη-αποπληρωμής, τόσο πιο λίγοι θα είναι απρόθυμοι να δανείσουν την Ελλάδα ακόμη και με τους πλέον ευνοϊκούς όρους.
Η παραπάνω συλλογιστική μας οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο, ο οποίος θα διατηρείται για όσο διάστημα η χώρα μας έχει τουλάχιστον πρωτογενή ελλείμματα, για όσο δηλαδή ξοδεύει περισσότερα από όσα εισπράττει. Για το διάστημα αυτό θα είναι απαραίτητο η χώρα μας να δανείζεται, για να καλύπτει τα ετήσια ελλείμματά της και να μην καταρρεύσει. Επομένως, για να μπορέσει να αποπληρώσει τα ομόλογα που θα εκδώσει σήμερα η χώρα μας, θα πρέπει να δανείζεται χρήματα, αφού δεν θα μπορεί να τα βγάζει πέρα στηριζόμενη στις δικές της δυνάμεις. Έτσι, σημασία καθοριστική για το εάν θα αποπληρωθούν τα καινούργια δανεικά δεν έχει μόνο η πρόθεση της Ελλάδος να αντιστρέψει την οικονομική της πορεία, αλλά και η περαιτέρω ανεύρεση προθύμων δανειστών για να της καλύπτουν τα ελλείμματα στο μέλλον. Και, βέβαια, και οι μελλοντικοί αυτοί δανειστές θα κάνουν τους ίδιους υπολογισμούς και υποθέσεις κ.ο.κ.
Έτσι, με δεδομένο το τεράστιο χρέος, αλλά και το ογκώδες έλλειμμα που εμφανίζει η χώρα μας, εξακολουθεί η επένδυση στα ελληνικά ομόλογα να έχει υψηλό ρίσκο, το οποίο αντανακλάται και στα πολύ υψηλά επιτόκια (άρα και spreads - η διαφορά του επιτοκίου των ελληνικών ομολόγων σε σχέση με τα γερμανικά) που ζητούν οι επενδυτές, προκειμένου να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα. Και αν η μείωση του ελλείμματος είναι 5 μονάδες και όχι 6, όπως προέβλεπε το Μνημόνιο, και το έλλειμμα εξακολουθεί να είναι πάνω από 10%, αυτό είναι πάρα πολύ σπουδαίο για όσους ενδιαφέρονται να μας δανείσουν τα χρήματά τους - και το ρίσκο που θα κληθούν να αναλάβουν όσοι τοποθετούν τα χρήματά τους σε ελληνικά ομόλογα δεν μειώνεται από τη δημοκρατική λειτουργία της χώρας μας. Στο κάτω-κάτω κανείς δεν έχει ούτε ηθική, ούτε άλλη υποχρέωση (πολύ περισσότερο κάποια υποχρέωση προς τη "Δημοκρατία") να μας δανείζει.
No comments:
Post a Comment