Friday, May 30, 2008

Όχι στους γάμους ομοφύλων ζευγαριών ... από τον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου

Ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου επέλεξε, δυστυχώς, να παίξει το ρόλο του φύλακα της ηθικής, παραγγέλλοντας στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Ρόδου να τελέσει τα "νόμιμα", σε περίπτωση τελέσεως (πολιτικού) γάμου μεταξύ προσώπων του ιδίου φύλου. Δεν ξέρω αν υπονοεί ότι ο Δήμαρχος, ο οποίος θα τελέσει ενδεχομένως ένα τέτοιο γάμο θα υποπέσει σε παράβαση του Ποινικού Κώδικα. Οπωσδήποτε, κατά τη γνώμη μου, δεν θα τελέσει το αδίκημα της ψευδούς βεβαιώσεως, το οποίο συνίσταται στη βεβαίωση ψευδούς περιστατικού σε δημόσιο έγγραφο - καθώς η νομική αξιολόγηση της τελετής που θα τελεσθεί (αν, δηλαδή, συνιστά έγκυρο και υποστατό γάμο ή όχι) δεν μπορεί να θεωρηθεί, νομίζω, "γεγονός" με την έννοια του νόμου (άρθρο 242 ΠΚ). Υπενθυμίζω την έντονη συζήτηση που είχαμε στο ιστολόγιο αυτό εν όψει των περασμένων εκλογών για το ζήτημα του επιτρεπτού του γάμου μεταξύ προσώπων του ιδίου φύλου.

3 comments:

Alexandros said...

Βέβαια δεν είμαι νομικός, αλλά βρήκα ενδιαφέροντα τα όσα γράφει ο e-lawyer που αναρωτιέται "ποια είναι είναι η παράβαση καθήκοντος, κύριε εισαγγελέα;"

(πολύ ενδιαφέροντα και τα σχόλια επίσης)

Αόρατη Μελάνη said...

Ζητώντας συγγνώμη για την κατάχρηση του χώρου, μεταφέρω εδώ ένα μακροσκελέστατο σχόλιο Ανωνύμου, το οποίο διάβασα στο ιστολόγιο του Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας, σε συζήτηση για το θέμα του γάμου των ομοφυλοφίλων. Βρίσκω το σχόλιο εξαιρετικά ενδιαφέρον, αν και δεν είμαι σε θέση να επιβεβαιώσω αυτά που λέει. Αν υπάρχουν νομικοί στην παρέα, ίσως μπορούν να σχολιάσουν.

Ευχαριστώ. Ακολουθεί το σχόλιο που αντέγραψα:


Επειδή ακούστηκαν ορισμένα πρωτάκουστα σχετικά με τον πρόσφατο γάμο ομοφυλοφύλων στην Τήλο και το αν υπάρχει διάταξη νόμου που να το επιτρέπει κλπ, επισημαίνω ότι κανένας δεν έκανε τον κόπο να ρωτήσει τον κατεξοχήν ειδήμονα της εφαρμογής του κοινοτικού δικαίου στην ελληνική έννομη τάξη και στην υποχρεωτική ερμηνεία των κανόνων του εσωτερικού δικαίου σύμφωνα με το κοινοτικό δίκαιο.

Πρόκειται για τον καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου κύριο Παυλόπουλο, που τυχαίνει να είναι σήμερα και ο κατεξοχήν αρμόδιος υπουργός που θα κληθεί να εκδώσει εγκύκλιο στους δημάρχους και προέδρους κοινοτήτων της χώρας για την εφαρμογή των διατάξεων του πολιτικού γάμου και σύνταξης των ληξιαρχικών πράξεων.

Διαβάστε τι γράφει σε σύγγραμμά του:

«Όταν πρόκειται για την ερμηνεία και την εφαρμογή οποιωνδήποτε άλλων, προγενεστέρων ή μεταγενεστέρων της Κοινοτικής Οδηγίας διατάξεων του εθνικού δικαίου, το ΔΕΚ δέχεται ότι ο εθνικός δικαστής οφείλει να προβαίνει στην ερμηνεία και εφαρμογή του δικαίου αυτού, πάντα μέσα στα πλαίσια του δυνατού, υπό το φως του κειμένου και του σκοπού του κοινοτικού δικαίου, προκειμένου να επιτύχει το στόχο, που καθορίζεται από αυτή, και να συμμορφωθεί έτσι προς τις διατάξεις του άρθρου 189 παρ. 3 της Συνθήκης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας (Βλ. Απόφαση Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου C-21/04, 4 Ιουλίου 2006, Κωνσταντίνος Adeneler and others ver. Ellinikos Organismos Galaktos. Στη συγκεκριμένη περίπτωση θα πρέπει οι διατάξεις του εσωτερικού δικαίου και συγκεκριμένα οι διατάξεις περί γάμου να ερμηνευτούν «υπό το φως του κειμένου και του σκοπού των αντίστοιχων διατάξεων του κοινοτικού δικαίου (ισότητα ανδρών και γυναικών, οιουδήποτε γενετήσιου προσανατολισμού ως προς τα δικαιώματα τέλεσης γάμου κλπ).

Τέλος ο εθνικός δικαστής στην προσπάθεια του να εναρμονίσει, π.χ. με τις μεθόδους που ήδη εκτέθηκαν, το εθνικό δίκαιο με το ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο, δεν έχει «διέξοδο διαφυγής». Λόγω της αρχής της υπεροχής του κοινοτικού δικαίου υποχρεούται να μην εφαρμόσει τη διάταξη του εθνικού δικαίου, η οποία αντιτίθεται τόσο στο πρωτογενές, όσο και στο παράγωγο κοινοτικό δίκαιο. Η υποχρέωση αυτή εμφανίζεται ακόμη περισσότερο έντονη και επιτακτική, όπως είναι ευνόητο, στην περίπτωση κατά την οποία έχει ήδη προηγηθεί απόφαση του ΔΕΚ, η οποία και έχει κρίνει, με δύναμη δεδικασμένου κατά τις κείμενες κοινοτικές διατάξεις, την αντίθεση μιας διάταξης του εθνικού δικαίου προς το ευρωπαϊκό κοινοτικό δίκαιο (Βλ. Πρ. Παυλόπουλου εγγυήσεις του δικαιώματος δικαστικής προστασίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο, σελ. 83-84, Εκδόσεις Σάκκουλα, 1993).»

Αν υπάρχουν όλα αυτά γραμμένα, χρειάζεται να ψάχνουμε στο λεξικό του Μπαμπινιώτη και να ρωτάμε τους παπάδες;

Τέλος επειδή συνήθως υποβάλλεται στους νεόνυμφους η ερώτηση «και τώρα τι θα κάνετε, θα πάτε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο;», θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι:
α. Το δικαστήριο που θα επιληφθεί (της αίτησης ακυρώσεως αυτού που δεν θα του εξασφαλιστεί το δικαίωμα εγγραφής σε μερίδα Δημοτολογίου ή σε Ληξιαρχείο ή θα του παρουσιαστεί οποιοδήποτε εμπόδιο) είναι το Συμβούλιο της Επικρατείας.

β. Το Συμβούλιο της Επικρατείας θεωρείται «ανώτατο δικαστήριο» σύμφωνα με το άρθρο 234 της «Συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, όπως ισχύει σήμερα» (έτσι λέγεται σωστά).

γ. Σύμφωνα με το ανωτέρω άρθρο 234 το Συμβούλιο Επικρατείας, όταν τίθεται θέμα ερμηνείας κοινοτικού δικαίου, «υποχρεούται» (και όχι απλά δικαιούται) να κάνει προδικαστική παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για να ληφθεί απόφαση ως προς το προδικαστικό αυτό θέμα (π.χ. τι ορίζει το κοινοτικό δίκαιο για τα δικαιώματα δύο ομοφύλων να τελέσουν γάμο. Σημείωση: Δεν υπάρχει απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που να δέχεται ευθέως τέτοιο γάμο, αλλά και δεν υπάρχει απόφαση που να λέει ότι δεν τον δέχεται. Υπάρχει όμως σωρεία αποφάσεων που δείχνουν έμμεσα ότι δέχεται κάτι τέτοιο. Το πρόκριμμα του γάμου της Τήλου θα αποτελέσει landmark γιατί δεν θα μπορέσει να ξεφύγει πλέον και θα λάβει απόφαση επ’ αυτού).

δ. Η προδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου θα είναι υποχρεωτική για το ελληνικό δικαστήριο (σύμφωνα με το προμνησθέν άρθρο 234) και επομένως δεν θα έχει σημασία αν έστω και όλοι οι Έλληνες δικαστές είναι εκ πεποιθήσεως κατά τέτοιου γάμου.

Averell said...

@ alexandros

Συμφωνώ με την άποψη που διετύπωσε ο e-lawyer, γι' αυτό και δεν έκανα λόγο για παράβαση καθήκοντος, αλλά για ενδεχόμενη "ψευδή βεβαίωση" (που ούτε αυτό ισχύει ως ποινικό αδίκημα εν προκειμένω).

@ αόρατη μελάνη

Ευχαριστώ για την παράθεση του σχολίου.

Το οικογενειακό δίκαιο δεν ανήκει στις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επομένως, δεν είναι ζήτημα, το οποίο μπορεί να παραπεμφθεί με προδικαστικό ερώτημα στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (Λουξεμβούργο) με τη διαδικασία που αναφέρει ο σχολιαστής. Συνεπώς, δεν ισχύουν τα όσα σχετικά αναφέρει ο παραπεμπόμενος σχολιαστής. Η διαδικασία του προδικαστικού ερωτήματος υπάρχει για τις περιπτώσεις που εμπίπτουν στην κοινοτική αρμοδιότητα (λ.χ. εργασιακές σχέσεις, όπως η οδηγία για τους συμβασιούχους - 99/70 - ως προς την οποία εκδόθηκε η απόφαση Αδελένερ) και όχι για οποιοδήποτε ζήτημα.

Επίσης, δύσκολα θα μπορούσε να θεμελιωθεί παραβίαση του άρθρου 14 της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), που απαγορεύει τις διακρίσεις, μεταξύ άλλων, για λόγους "γενετήσιας καταστάσεως" (παρ' ότι το άρθρο 12 της Συμβάσεως αυτής, ορίζοντας το δικαίωμα συνάψεως γάμου, τον περιγράφει ως ένωση μεταξύ άνδρα και γυναίκας και σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία) - πρόκειται για Σύμβαση, η τήρηση της οποίας ελέγχεται από το Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του Στρασβούργου.

Άλλωστε, εάν υπήρχαν τέτοια περιθώρια, να είστε σίγουρη ότι θα είχαν γίνει ανάλογες προσφυγές από ομόφυλα ζευγάρια σε άλλα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Φοβάμαι ότι το ζήτημα αυτό μπορεί να λυθεί μόνο με νομοθετική παρέμβαση στην Ελλάδα.