Η αναπτυξιακή προοπτική

Δεν νομίζω ότι γράφω κάποια μεγάλη σοφία, επισημαίνοντας ότι η Κυβέρνηση, αν θέλει να προσελκύσει επενδύσεις, θα πρέπει να εξετάσει τι απωθεί τους επενδυτές από τη χώρα και τι θα τους προσείλκυε. Εν μέρει το κάνει, ως προς το δεύτερο σκέλος, αφού ουσιαστικά προσπαθεί να δώσει κίνητρα στους κρατικούς επενδυτές που προσκαλεί, ώστε να φέρουν κεφάλαια στη χώρα. Αλλά τα κίνητρα αυτά είναι κυρίως η απ' ευθείας ανάθεση εργασιών χωρίς διαγωνισμό, χωρίς διαφάνεια, ή (στην περίπτωση της Cosco) η προοπτική να λάβουν ολόκληρα "πακέτα" της οικονομικής ζωής της χώρας. Λέει, ουσιαστικά, σ' αυτούς τους υποψηφίους επενδυτές ότι γι' αυτούς δεν ισχύουν οι τριετείς και πενταετείς διαδικασίες αδειοδοτήσεων που απαιτούνται για τους "τυχαίους" και μη-προσκληθέντες (ιδιώτες) επενδυτές. Όπως αναφέραμε σε προηγηθείσα ανάρτηση, η τακτική αυτή είναι ιδιαιτέρως αποθαρρυντική για τις υγιείς επενδύσεις.

Ας δούμε, όμως, κάποια από τα υπόλοιπα πράγματα που αποθαρρύνουν τους ιδιώτες επενδυτές και εάν θα ήταν αυτά δυνατόν να διορθωθούν.

1. Τεράστια γραφειοκρατία. Αυτή δεν αφορά μόνο την άδεια για την εγκατάσταση μιας επιχείρησης στην Ελλάδα, αλλά και πολλές πτυχές της λειτουργίας της. Μόνο και μόνο οι διατάξεις του Αγορανομικού Κώδικα, οι οποίες επιβάλλουν σε εταιρείες που θέλουν ν' αλλάξουν τιμές σε κάποια προϊόντα (όπως το γάλα) να υποβάλλουν σχετικό φάκελλο στο Υπουργείο Οικονομίας, για να πάρουν σχετική έγκριση, ή να γνωστοποιούν τις συμφωνίες που έχουν κάθε χρόνο με τους διανομείς τους, σαν να φωνάζουν στους υποψηφίους επενδυτές "Μακρυά από δω!".

2. Πολλή διαφθορά. Όταν ξέρει κανείς ότι οι ανταγωνιστές του, μετερχόμενοι αθέμιτα μέσα, μπορούν να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αν μεν είναι τίμιος και υγιής επενδυτής, δεν ασχολείται καν - αν ασχολείται, καλύτερα να φυλαγόμαστε.

3. Μη - ανταγωνιστική φορολογία. Όταν οι γειτονικές χώρες έχουν πολύ χαμηλότερους φορολογικούς συντελεστές, γιατί να έλθει κανείς να κάνει την επένδυσή του εδώ;

Αυτά τα τρία προβλήματα μπορούν να διορθωθούν μόνο με ριζική μείωση του κράτους, γιατί το μέγεθος και μόνο του κράτους είναι που γεννά γραφειοκρατία, διαφθορά και την ανάγκη για υψηλούς φόρους, ειδικά εν όψει των τεράστιων δαπανών. Και η μείωση του κράτους μπορεί να γίνει σε κάποιες περιπτώσεις πολύ εύκολα, αμέσως, χωρίς σημαντικό κοινωνικό ή και πολιτικό κόστος. Παραδείγματα; Γιατί να μένουν ανοικτά τα Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. της επαρχίας που δεν προτιμώνται από τους υποψηφίους και, για να έχουν στοιχειωδώς κόσμο, καταργήθηκε η προϋπόθεση της βαθμολογικής βάσης στην εισαγωγή; Γιατί να έχουμε τόσα ασφαλιστικά ταμεία; Γιατί να έχει κάθε Δήμος μπάντα και φιλαρμονική και συμφωνική ορχήστρα; Γιατί να έχουν τα σχολεία φύλακες (οι οποίοι προσελήφθησαν με ειδικό πρόγραμμα, αποκλειστικά και μόνο για να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας για ηλικιωμένους); Για να μην αναφερθούμε στις αναρίθμητες αμειβόμενες επιτροπές, οι οποίες δεν κάνουν τίποτε. Να μη μιλήσουμε για το κανάλι του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης ή τα 3 άλλα κρατικά τηλεοπτικά κανάλια και τα πόσα ραδιοφωνικά. Και, όποιος ψάξει λίγο, μπορεί να κάνει μια τεράστια λίστα με οργανισμούς, οι οποίοι είναι περιττοί (ελπίζουμε η προσπάθεια που κάνει ο Αντιπρόεδρος της Κυβερνήσεως να έχει πραγματικά ουσιαστικό αποτέλεσμα).

Άλλο σημαντικό μέτρο για τη μείωση του κράτους είναι η ανάθεση των δημοσίων έργων με αυτοχρηματοδότηση, όπως έγινε στο αεροδρόμιο "Ελευθέριος Βενιζέλος", στην Αττική Οδό, στη γέφυρα Ρίου - Αντιρρίου. Πρόκειται για έργα που δεν επιβάρυναν τον κρατικό προϋπολογισμό, οι εργολάβοι που τα ανέλαβαν είχαν κάθε συμφέρον να τα ολοκληρώσουν εγκαίρως και ποιοτικά και τα έξοδα για την κατασκευή και τη λειτουργία τους επιβαρύνει ουσιαστικά μόνο τους χρήστες τους. Η ανάθεση κατά τον τρόπο αυτό είναι μέτρο, το οποίο δεν έχει το παραμικρό πολιτικό κόστος. Αν κάποιος θίγεται, είναι όσες κατασκευαστικές εταιρείες είχαν συνηθίσει να αναλαμβάνουν δημόσια έργα με το παλαιό σύστημα.

4. Υψηλότατο εργατικό κόστος. Δεν είναι μόνο οι αμοιβές, οι οποίες προσαυξημένες και με τις ασφαλιστικές εισφορές, είναι πολύ μεγάλες. Είναι και η δυσκολία να καταγγελθεί η σύμβαση εργασίας ή να απασχοληθεί προσωπικό με συμβάσεις μερικής απασχόλησης ή εκ περιτροπής, να διευθετηθεί ο χρόνος εργασίας, ώστε το προσωπικό να απασχολείται περισσότερο κατά το χρόνο που η εργασία του είναι πραγματικά αναγκαία. Είναι επίσης το χαμηλό επίπεδο παραγωγικότητας των Ελλήνων εργαζομένων.

Αν καταργηθούν οι περισσότερες από τις "προστατευτικές" διατάξεις του εργατικού δικαίου, μόνη η κατάργηση αυτή θα προτρέψει πολλούς υποψηφίους επενδυτές να κάνουν νέες προσπάθειες, νέες προσλήψεις. Η ευημερία του εργαζομένου δεν μπορεί να προέλθει τεχνητά, να προκληθεί από ανελαστικές νομοθετικές επεμβάσεις, αλλά από την πραγματική δυνατότητά του να επιλέξει ανάμεσα σε εργοδότες αυτόν που του προσφέρει τις συνθήκες εργασίας που ο ίδιος θέλει. Για να φθάσουμε σ' αυτό το επίπεδο απαιτείται, όπως είναι φυσικό, να δημιουργηθούν πολλές νέες θέσεις εργασίας: ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα, δηλαδή, από αυτό, στο οποίο οδηγεί η σημερινή εργατική νομοθεσία. Η κατάργηση του μεγαλύτερου μέρους της, επομένως, είναι επιτακτική.

5. Πολλοί περιορισμοί σε οικονομικές δραστηριότητες. Παράδειγμα πολύ χαρακτηριστικό η παιδεία. Έχουμε στη χώρα το επιστημονικό και δυνάμει ερευνητικό δυναμικό για να σηκώσουμε πάρα πολλά πανεπιστήμια. Αλλά εάν η διδασκαλία σε πανεπιστημιακό επίπεδο περνά αποκλειστικά από την εκλογή σε θέση Δ.Ε.Π. ενός εκ των κρατικών πανεπιστημίων (με όλο το κλίμα διαφθοράς, μάλιστα, που επικρατεί εκεί) και τα πανεπιστήμια και τα τμήματά τους αποτελούν αντικείμενο κεντρικού σχεδιασμού και όχι αντανάκλαση των αναγκών της αγοράς, είναι σαφές ότι δεν μπορούμε να αξιοποιήσουμε το δυναμικό αυτό. Η δυνατότητα λειτουργίας πανεπιστημιακών σχολών κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν πρέπει να μας σοκάρει ούτε να μας στενοχωρεί. Είναι ευκαιρία να αξιοποιήσουμε τη συσσωρευμένη γνώση των Ελλήνων επιστημόνων (και τη γλωσσομάθειά τους), ώστε η χώρα μας να γίνει εκπαιδευτικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής.

Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα τα κλειστά επαγγέλματα. Εκεί δεν πρόκειται για χαμένη ευκαιρία (όπως η Παιδεία), αλλά για σημαντική επιβάρυνση της οικονομικής δραστηριότητας, όπως με τις μεταφορές και τα φορτηγά δημοσίας χρήσεως. Κάτι αντίστοιχο είναι και οι πολλοί φόροι υπέρ τρίτων, οι οποίοι στη διαφήμιση φθάνουν μέχρι και το 20% (ήδη προσαυξημένο κατά επιπλέον 4%) για τις διαφημιστικές καταχωρήσεις, επιβαρύνοντας είτε την επιχείρηση, είτε, στο τέλος, τον καταναλωτή. Η κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων είναι μέτρο που μπορεί να ληφθεί σχεδόν με μια μονοκονδυλιά και είναι σίγουρο ότι, μετά την αρχική αντίδραση των ευνοουμένων, η κοινωνία θα την αποδεχθεί ως μέτρο πραγματικής αποκατάστασης της δικαιοσύνης.

6. Τήρηση της νομιμότητας. Επικρατεί στη χώρα μας πολύ εύκολα η αυθαιρεσία. Δεν μπορεί να έρχεται ο Γιαπωνέζος στην Αθήνα για να δει την Ακρόπολη, κάνοντας τεράστιο ταξίδι, και αυτή να έχει καταληφθεί από τους συμβασιούχους του Υπουργείου Πολιτισμού. Δεν μπορεί να κλείνουν τα βασικά οδικά δίκτυα της χώρας για ημέρες ή μήνες με τον τσαμπουκά των αγροτών ή να απαγορεύεται ο κατάπλους ή απόπλους πλοίων με τον τσαμπουκά του ΠΑΜΕ.

Έχουμε πάρα πολλές πιθανότητες όχι μόνο να αποφύγουμε την χρεωκοπία, αλλά και να αναπτυχθούμε πέρα από τις καλύτερες προσδοκίες μας, αν κάνουμε κάποια από τα πολύ απλά πράγματα που θα μας φέρουν πραγματικές, υγιείς επενδύσεις και εισροή κεφαλαίων από ιδιώτες, που θα δρουν με οικονομικά κριτήρια, και όχι κρατικούς φορείς, που έχουν άλλα πράγματα κατά νου. Αρκεί να πεισθούμε ότι θα τα καταφέρουμε και να πείσουμε γι' αυτό και τους κυβερνώντες.