Friday, October 3, 2008

Μαύρη ημέρα

Το σχέδιο επιδότησης των τραπεζιτών πέρασε με τη δεύτερη. Αναδιανομή εισοδήματος: οι ευνοημένοι παίρνουν από τους άλλους. Και σύντομα θα δούμε τις περαιτέρω, χαζές επιπτώσεις της κρατικής επέμβασης.

9 comments:

Darkcity said...

Ποιες θα ήταν οι δικές σας προτάσεις για τη διάσωση του τραπεζικού συστήματος στην Αμερική; Μέχρι τώρα ήξερα ότι οι μόνες τράπεζες που καταρρέουν είναι οι Αλβανικές πυραμίδες.
Πάντως δεν πρέπει να είναι έκπληξη η κρατική επιχορήγηση της αμερικανικής οικονομίας. Δεκαετίες τώρα εφαρμόζεται ένας -κατά Τσόμσκι- "βρώμικος" κεϊνσιανισμός με τις κρατικές παραγγελίες οπλικών συστημάτων αξίας δισεκατομμυρίων δολλαρίων κάθε χρόνο.
Πάντως μιλάμε για το πρώτο οικονομικό πρόγραμμα που έχει δεχτεί πυρά τόσο από κάθε οικονομική σχολή. Βλέπω όμως τους φιλελεύθερους να κατηγορούν το κράτος τόσο για την οικονομική κρίση όσο και για την προσπάθεια αντιμετώπισής της. Διορθώστε με αν κάνω λάθος.

Averell said...

@ darkcity

Να μην κάνει το κράτος απολύτως τίποτε! Το σύστημα δεν πρόκειται να καταρρεύσει στο σύνολό του και οι διορθώσεις θα προέλθουν από την ίδια την αγορά. Οι φιλελεύθεροι κατηγορούν το κράτος ότι ως τώρα τάκανε μαντάρα και ότι, αντί από εδώ και πέρα να απέχει, εξακολουθεί να τα κάνει μαντάρα.

Harry Peitsinis said...

Το πρόβλημα με το σχέδιο δεν είναι μόνο ο προφανής (και πρωτοφανής) παρεμβατισμός του. Το πρόβλημα είναι ότι ακόμα κι αν δεχτούμε αυτόν τον παρεμβατισμό, πάλι το σχέδιο καθαυτό είναι ανεπαρκές.

Το ζητούμενο κατά Πώλσον είναι η επανακεφαλαιοποίηση (recapitalization) των τραπεζών ώστε να μην "παγώσει" η αγορά χρήματος. Αλλά σκέτο αυτό το ζητούμενο δεν σημαίνει τιποτα.Είναι απλά η θεραπεία ενός συμπτώματος ενώ η αληθινή αιτία είναι η κάκιστη διαχείριση του ρίσκου εκ μέρους των τραπεζών. Σαν να προσπαθούμε να καθαρίσουμε το αίμα από το πρόσωπο ενός ασθενούς αδιαφορώντας για την πληγή στο πισω μερος του κεφαλιου του.

Συνεπώς το σχέδιο μόνο παροδικά θα προσπαθήσει να καταλαγιάσει το πρόβλημα. Η ρίζα του κακού τρόπον τινά δεν θα αγγιχτεί,αντιθετα θα ενισχυθεί μέσα από τον έντονο ηθικό κίνδυνο που γεννά το ξεχρέωμα των τοξικών επενδύσεων.

Μια σωστή λύση του προβλήματος θα προέβλεπε τριών ειδών ενέργειες κατά τη γνώμη μου:

1.Ανίχνευση της ακριβούς έκθεσης του προβλήματος

2.Διαφάνεια του τραπεζιτικού συστήματος με τη χρήση διαφόρων εργαλείων (κάποια προτείνει και ο οικονομολόγος Τyler Cowen) ώστε να γίνει ξεκάθαρο στον πολίτη ΚΑΙ το κράτος η κατάσταση της κάθε τράπεζας χωριστά.

3.Τιμώρηση των ρισκαδόρων επενδυτών/τραπεζιτών με τη χρήση του μηχανισμού της αγοράς (πτώχευση)


Έχω την εντυπωση ότι ακομα και σημερα ο λόγος που η κρίση έχει προχωρήσει τόσο πολύ και τόσο βαθιά είναι η άγνοια ολων των βασικών παικτών περί της έκτασης του προβλήματος. Η αμοιβαία καχυποψία ανεβάζει τα διατραπεζικά επιτόκια και ρίχνει τα ποσοστά δανεισμού στη mainstreet

Harry Peitsinis said...

διορθωση παραπάνω: όχι της "ακριβούς έκθεσης του προβλήματος" αλλά της "ακριβούς έκτασης του προβλήματος".Βιασυνη...

Alex said...

@harry peitsinis

Η διαφάνεια "του τραπεζιτικού συστήματος..." πρέπει να ρυθμιστεί από το κράτος; Το κόστος της διαφάνειας μπορεί να υπερβαίνει το κέρδος που δημιουργεί; Δεν ξέρω ούτε τη δική μου γνώμη για αυτό, όμως αναρωτιέμαι. Το να γίνει ξεκάθαρο στον πολίτη η κατάσταση μιας τράπεζας θα είναι δύσκολο. Έχουμε τις μεγάλες τράπεζες σαν προϋπόθεση. Μήπως η ελεύθερη αγορά δεν μπορεί να τις υποστηρίζει και μικρότερες τράπεζες με μικρότερες επενδύσεις θέλει. Βέβαια δεν θα δούμε καμιά κρατική λύση που να αφήσει την αγορά απόλυτα ελεύθερη για να δούμε.

(Το σχόλιο μου προϋποθέτει ότι η διαφάνεια που αναφέρεις είναι διαφάνεια που θα γίνει μέρος του συστήματος, και όχι μόνο μια προσωρινή διαφάνεια ώστε να δούμε τι γίνεται τώρα και να λυθούν τα συγκεκριμένα προβλήματα)

Averell said...

@ harry peitsinis

Η παρέμβασή σας είναι πολύ καίρια - πράγματι, το πρόβλημα εντοπίζεται στη διαφάνεια και στη γνώση της έκτασης του προβλήματος. Υπάρχουν πολλά ιδιωτικά κεφάλαια, τα οποία, εάν ήσαν εις θέσιν να εκτιμήσουν τη συνολική χρηματοοικονομική αξία του κάθε τραπεζικού ιδρύματος, να επενδυθούν και ν' αναλάβουν το αντίστοιχο ρίσκο. Ποιος μας λέει ότι οι "επενδύσεις" που θα κάνει ο κ. Paulson με τα 700 δις δολλάρια που του διατίθενται θα είναι περισσότερο informed από αυτές των ιδιωτών που θα ανελάμβαναν παρόμοιες πρωτοβουλίες; Κοινή προϋπόθεση, δηλαδή, για την επιτυχία ενός τέτοιου εγχειρήματος, είτε από το κράτος είτε από την αγορά, είναι η διαφάνεια. Και εάν επιτευχθεί, είναι προφανώς καλύτερο να αφεθεί η προσπάθεια διάσωσης του τραπεζικού συστήματος σ' αυτούς που θα μπορούν να εκτιμήσουν τα ρίσκα και να διακινδυνεύσουν τη δική τους περιουσία και όχι αυτή του δημοσίου - και, επίσης, χωρίς να κυκλοφορήσει στην αγορά ένα επιπλέον ποσό (όπως αυτό των 700 δις), το οποίο θα δημιουργήσει τεράστιες πληθωριστικές πιέσεις.

Averell said...

@ alex

Η αγορά σηκώνει τράπεζες και μεγαλύτερου, και μικρότερου μεγέθους. Αυτό δεν οφείλεται σε κάποια νομοθετική ρύθμιση, αλλά στα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα που έχει ένα μεγάλο σύστημα (κυρίως diversification και ευχέρεια να απορροφά κραδασμούς, εφ' όσον έχει στηθεί σωστά) και ένα μικρό (κυρίως ευελιξία και εξειδίκευση). Εάν ένα τραπεζικό ίδρυμα δεν λειτουργήσει σωστά και σύμφωνα με τις ιδιαιτερότητες, τις οποίες δημιουργεί και το μέγεθός του, θα αποτύχει και θα πτωχεύσει.

Είναι προφανές ότι οι συναλλασσόμενοι μπορούν πολύ πιο αποτελεσματικά να εκτιμήσουν τους κινδύνους μιας συναλλαγής με ένα πιστωτικό ίδρυμα, όταν έχουν καλύτερη ματιά στην οικονομική του κατάσταση. Φυσικώ τω λόγω, κάτι τέτοιο γίνεται ευκολότερα, όταν τα μεγέθη είναι μικρότερα. Αλλά ένας μεγαλύτερος οργανισμός, όπως ανέφερα, παρέχει το σημαντικό πλεονέκτημα της δυνατότητας μεταφοράς κερδών και ζημιών από τη μια επιχείρησή του (εν ευρεία εννοία) στην άλλη, με αποτέλεσμα, όταν η πληροφόρηση είναι ισοδύναμη για ένα μεγάλο κι ένα μικρό πιστωτικό ίδρυμα, να είναι κατά κανόνα επιλεκτέα η συναλλαγή με το μεγαλύτερο.

Το κόστος της διαφάνειας δεν είναι, συνήθως, τόσο μεγάλο, όσο φαντάζεσθε - τα διεθνή λογιστικά πρότυπα, μάλιστα, έχουν κάνει πολύ καλύτερα αναγνώσιμη την οικονομική θέση μιας εταιρείας μια δεδομένη στιγμή. Σημαντικότερο ζήτημα είναι η πραγματική εκτίμηση των επισφαλειών, δηλαδή της πιθανότητας οι υποχρεώσεις τρίτων προς μια επιχείρηση, ένα πιστωτικό ίδρυμα, όντως να εκπληρωθούν. Αυτή ακριβώς η εσφαλμένη εκτίμηση ως προς την αποπληρωμή στεγαστικών δανείων οδήγησε στην εξακολούθηση της χορήγησής τους πέρα από ένα σημείο που θα μπορούσε να δικαιολογηθεί επιχειρηματικά και, ακόμη περισσότερο, είναι αποτρεπτική (καθώς δεν έχουν "διάσωσης" των πιστωτικών ιδρυμάτων από το ιδιωτικό κεφάλαιο.

Harry Peitsinis said...

"Βέβαια δεν θα δούμε καμιά κρατική λύση που να αφήσει την αγορά απόλυτα ελεύθερη για να δούμε"


Κοιτάξτε, αν μιλάμε για διαφάνεια στον τομέα της τραπεζιτικής, είναι λανθασμένο να θέτουμε το ζήτημα πάνω στη βάση της "ελευθερίας της αγοράς". Δηλαδή η διαφάνεια δεν κατατάσσεται στις "ανελεύθερες πρακτικές" κατά την άποψη μου.Ας μην ξεχνάμε ότι οι επενδυτικές και οι εμπορικές τράπεζες διαχειρίζονται κεφάλαια που δεν τους ανήκουν. Συνεπώς οι καταθέτες/επενδυτές έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν την πορεία και την εξέλιξη των επενδυτικών δραστηριοτήτων,το αναλαμβανόμενο ρίσκο κλπ.

Μια καλή ερώτηση θα ήταν το αν μια εντελώς deregulated αγορά θα μπορούσε από μόνη της να εξασφαλίσει την απαραίτητη διαφάνεια. Η απάντηση μου ήταν ότι το πρόβλημα σ αυτήν την περίπτωση θα λυνόταν κατασταλτικά , δηλαδή με την πτώχευση-καταστροφή των επενδυτικών εταιριών που δεν εκτίμησαν ούτε αποκάλυψαν το αναλαμβανόμενο ρίσκο. Οι δε μάνατζερς θα τιμωρούνταν για απάτη ή κάτι σχετικό. Ετσι θα υπήρχε το κίνητρο να τηρηθει η διαφάνεια υπό την απειλή της καταστολής.


Η προσωπική μου κρίση είναι όμως ότι το κοινωνικό κόστος αυτής της διόρθωσης μπορεί να αποφευχθεί μέσω της προληπτικής ενέργειας (υποχρεωτικά πρότυπα και εργαλεία διαφάνειας) συμφώνως δηλαδή με τα όσα περιέγραψε τόσο ωραία ο Νόζικ στο Αναρχία,Κράτος,Ουτοπία. Η προληπτική στέρηση της "ελευθερίας στην αδιαφάνεια" του ενός παίχτη,αντισταθμίζεται από τη δυνατότητα του να διαχειρίζεται ξένο χρήμα (=αποζημίωση για τη στέρηση της ελευθερίας του) κατά τον τρόπο που ο ίδιος και οι πελάτες του θεωρούν δέοντα.

Alex said...

@avarell

"Το κόστος της διαφάνειας δεν είναι, συνήθως, τόσο μεγάλο, όσο φαντάζεσθε" - πολύ δυνατόν. Τότε, θα έλεγα πως το κοινωνικό κέρδος της ύπαρξης των μεγάλων τραπεζών υπερβαίνει το κόστος της διαφάνειας.

@harry peitsinis

"Συνεπώς οι καταθέτες/επενδυτές έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν την πορεία και την εξέλιξη των επενδυτικών δραστηριοτήτων,το αναλαμβανόμενο ρίσκο κλπ" - δεν βλέπω πως αυτό το δικαίωμα επακολουθεί συνεπώς. Μια επένδυση χωρίς διαφάνεια έχει μεγαλύτερο ρίσκο, και ήδη επιτρέπεται ο επενδυτής να επιλέξει τι ρίσκο θέλει. Γιατί να μην συγκαταλέγεται το ρίσκο της αδιαφάνειας με τα άλλα ρίσκα της αγοράς; Η ελεύθερη αγορά θα δημιουργήσει δική της διαφάνεια.

Το ζήτημα είναι αν το κράτος μπορεί να δημιουργήσει διαφάνεια παραπάνω, ώστε το πρόσθετο κοινωνικό κόστος να αντισταθμίζεται από το κέρδος.