Saturday, February 2, 2008

Ξεκινώντας τη συζήτηση για την Ευρωπαϊκή Ένωση

Η επόμενη σημαντική εκλογική αναμέτρηση (αν δεν προηγηθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές) είναι οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2009. Πρόκειται για διαδικασία, η οποία έχει υποβιβασθεί σε δημοψήφισμα για τη δημοφιλία της κυβερνήσεως και των κομμάτων της αντιπολιτεύσεως, καθώς, κατά κανόνα, τα κόμματα που διεκδικούν την ψήφο μας ελάχιστα αναφέρονται στις θέσεις τους για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά καιρούς οι εκάστοτε κυβερνήσεις απολογούνται για κάποια μέτρα που λαμβάνουν (αντιδημοφιλή, αλλά συνήθως προς τη σωστή κατεύθυνση!), λέγοντας ότι αυτά επιβάλλονται από τις Βρυξέλλες, άλλες φορές υψώνουν το ανάστημα κατά της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας (βλ. υπόθεση "βασικού μετόχου", το ίδιο θα γίνει τώρα και για το περιβόητο 20% ιδιοκτησίας στις ΔΕΚΟ), πολλά πράγματα που δεν μας αρέσουν αποδίδονται συνήθως στην "κυβέρνηση των Βρυξελλών".

Με τα αδέλφια μου θα αρχίσουμε μια συζήτηση σχετικά με το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη ζωή μας. Από θεσμικά ζητήματα: τι εξουσίες έχει, ποια όργανα πρέπει να τις ασκούν, σε ουσιαστικά θέματα: κοινή αγροτική πολιτική, ενιαίο νόμισμα. Ζητήματα ως προς τη συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το δικαστικό έλεγχο των πράξεων των οργάνων της, αλλά και τα όρια εξουσίας εθνικών κρατών και "κεντρικής εξουσίας" στα πλαίσια ενός σχεδόν ομοσπονδιακού συστήματος.

Τα ζητήματα είναι σημαντικά και περίπλοκα. Η ίδια η εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλάζει. Καινούργια κράτη, με διαφορετικές οικονομίες - μέχρι πριν από κάποια χρόνια, η οικονομία μας ήταν από τις πιο αδύνατες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ήδη υπάρχουν αρκετά κράτη με χαμηλότερους δείκτες. Οι διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα πλέον ανεπτυγμένα και τα πλέον καθυστερημένα κράτη έχουν μεγαλώσει, με αποτέλεσμα να απαιτούνται μεγαλύτεροι συμβιβασμοί σε κάποια θέματα πολιτικής. Από την άλλη, ο ενθουσιασμός που υπήρχε για την πρόοδο της ευρωπαϊκής ιδέας έχει σχεδόν εκλείψει, με αποτέλεσμα οι κυβερνήσεις να επιθυμούν η κύρωση της νέας τροποποίησης των συνθηκών να γίνει από τα Κοινοβούλια και όχι με δημοψήφισμα, όπως γινόταν ως τώρα (μίλησε κανείς για δημοκρατικό έλλειμμα;).

Επίσης, πολλοί (ανάμεσά τους και ο γράφων) πιστεύουν ότι οι Ευρωπαϊκές Κοινότητες έχουν παραγάγει νομοθεσία ιδιαιτέρως παρεμβατική στην οικονομία ωθούμενες κυρίως από τη Γαλλία και τη Γερμανία, οι οποίες επεδίωκαν να επιβάλουν το δικό τους οικονομικό μοντέλο και στα υπόλοιπα κράτη-μέλη. Ένα τέτοιο μοντέλο έρχεται σε αντίθεση με τις αρκετά πιο απελευθερωμένες οικονομίες κάποιων από τις καινούργιες χώρες, όπως η Εσθονία ή η Κύπρος. Άλλο μεγάλο θέμα είναι η επέκταση της ευρωπαϊκής ενοποιήσεως και σε ζητήματα κοινής εξωτερικής πολιτικής ή πολιτικής ασφαλείας.

Ξεκινούμε, λοιπόν, τη συζήτηση για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το πρώτο ερώτημα που τίθεται είναι αυτό: πιστεύετε ότι καλώς υπάρχει η Ευρωπαϊκή Ένωση; Ποια βασικά θεσμικά χαρακτηριστικά της κρίνετε ωφέλιμα και ποια θα θέλατε να αλλάξουν; Θεωρείτε ότι πρέπει να καταλήξει σε ομοσπονδία; Και η διαδικασία της διευρύνσεως πρέπει να κινείται παράλληλα με την εμβάθυνση των θεσμών της;

Ο δικός μου βασικός προβληματισμός αφορά τις αρμοδιότητες που θα έπρεπε να έχει μια κεντρική αρχή - εξουσία είτε στο πλαίσιο ομοσπονδίας, είτε στο πλαίσιο μιας ζώνης ελευθέρων συναλλαγών. Σε επόμενη ανάρτηση θα ασχοληθώ με το ζήτημα της ομοσπονδίας από την οπτική του αμερικανικού Συντάγματος, για να δούμε αν κάτι τέτοιο θα μπορούσε να έχει μια ανάλογη εφαρμογή και στην Ευρώπη. Ως τότε, όμως, οι ιδέες σας είναι ευπρόσδεκτες.

6 comments:

Αθ. Αναγνωστoπουλος said...

Κατ' αρχάς χαίρομαι που ζήτε και υγιαίνετε! :-)

Περιμένω με ανυπομονησία τις κρίσεις σας!

libertarian said...

- Μου αρέσει που δεν υπάρχουν σύνορα για τα άτομα και τα αγαθά (το τελωνείο είναι από τους πιο απεχθής οργανισμούς του Κράτους).

- Μου αρέσει που έχουμε κοινό νόμισμα και μπορώ να κάνω τους υπολογισμούς μου κανονικά όπου και αν βρίσκομαι. Μου αρέσει που δεν χρειάζεται να κάνω συνάλλαγμα και τα χρήματα μου δεν χάνουν την αξία τους με τον καιρό λόγω των μεταβολών των ισοτιμιών.

- Μου αρέσει που μπορώ να σπουδάσω και να εργαστώ σε όποια χώρα θέλω πολύ εύκολα αν γνωρίζω την γλώσσα (ανοίγονται νέοι ορίζοντες και ευκαιρίες)

Γενικά μου αρέσει που η Ένωση έδιωξε τα εμπόδια δίνοντας μας έτσι μεγαλύτερες ελευθερίες, μετακίνησης, συναλλαγών κλπ. Αυτό που δεν θέλω από την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι να αρχίσει να συμπεριφέρεται σαν Κράτος (ήδη το κάνει) και να αρχίσει να παρεμβαίνει στην ζωή μας περισσότερο. Μπορεί να υπάρχει η περίπτωση να επιβληθούν νόμοι που συμφωνούμε αλλά υπάρχει πάντα και η περίπτωση να επιβληθούν νόμοι που δεν συμφωνούμε, η Εξουσία είναι δίκοπο μαχαίρι. πχ μπορεί να νομιμοποιηθεί η έκτρωση στην Ιρλανδία αλλά μπορεί να συμβεί και το αντίστροφο και έτσι να μην υπάρχει διαφυγή, ενώ τώρα αν δεν σου αρέσει το Κράτος που μένεις πας σε άλλο.)

Averell said...

@ αθ. αναγνωστόπουλος

Ευχαριστούμε για τις ευχές σας! Περιμένουμε και τη δική σας συμβολή!

@ libertarian

Τα χαρακτηριστικά που προβάλλετε ταιριάζουν περισσότερο σε ζώνη ελευθέρων συναλλαγών. Ωστόσο ακόμη και μια τέτοια ζώνη χρειάζεται κάποιους κοινούς κανόνες, προκειμένου να λειτουργήσει - κυρίως μια απαγόρευση διακρίσεων, τόσο τυπική, όσο και ουσιαστική. Φαντάζομαι ότι αποδέχεσθε να υπάρχει ένα μόνιμο όργανο δικαιοδοτικού χαρακτήρα (όπως το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων), το οποίο να κρίνει για τη συμμόρφωση ή μη των κρατών-μελών με αυτή την θεμελιώδη υποχρέωση.

Θα αναπτύξω σε επόμενο post το ομοσπονδιακό σύστημα, όπως ισχύει στις ΗΠΑ βάσει του συντάγματός τους και κάποιων προσφάτων αποφάσεων του Supreme Court. Το σύστημα αυτό στηρίζεται στην κυριαρχία των επιμέρους πολιτειών, οι οποίες όμως έχουν μεταβιβάσει συγκεκριμένες εξουσίες (από τις οποίες πλέον "αμφιλεγόμενη" είναι η ρύθμιση του διαπολιτειακού εμπορίου) στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Θα ήθελα, με τη βοήθειά σας, να ερευνήσω κατά πόσο ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να προταθεί και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ήδη από τις πρώτες αποφάσεις του έχει κρίνει ότι υπάρχει μεταβίβαση αρμοδιοτήτων από τα εθνικά κράτη στην (τότε) Ε.Ο.Κ. για κάποιους τομείς. Θα είναι χρήσιμη η συζήτηση για μια τέτοια ακριβή οριοθέτηση, τόσο ως προς τα νυν ισχύοντα, όσο και ως προς τα όσα πρόκειται να ισχύουν στο μέλλον. Ποιες αρμοδιότητες πιστεύετε ότι πρέπει οπωσδήποτε να παραμείνουν στα εθνικά κράτη, ώστε η Ένωση να μη "συμπεριφέρεται σαν Κράτος";

libertarian said...

από ένα άρθρο του adamsmith blog που ίσως να μας ενδιαφέρει:

"The central problem is that the Lisbon Treaty centralizes decision-making power, taking it away from the places in which that power is exercised. This has opened up the corrupting tendencies so apparent in Brussels, with lobbyists – whether business or NGOs – pumping in money to sway unaccountable decision makers. Corrupt as politics appears in this country, at least it does appear: the media and the public are mostly interested. Last November the EU failed its annual independent audit, with the auditors claiming in the report widespread financial abuse both within Brussels and member states. As this is now the thirteenth time in a row that the EU has failed the audit you would think there should be a Europewide outcry.

It is not just us who are impacted. Given that the annual budget of the EU is €121.9 billion, the way it spends our money can have a terrific impact on the lives of many around the world. Around 43 percent of the budget goes on the needless protection of European agriculture, restricting free trade with poor countries, with devastating impacts on the prospects of the developing world. Isn't it time that the anti-democratic injustices thrown up by the latest European Treaty/Constitution (delete as appropriate) be made the centre stage of the debate?"

libertarian said...

δεν έχω σκεφτεί ακόμα ποιες αρμοδιότητες πρέπει να έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως είναι σήμερα είμαι ικανοποιημένος (αν εξαιρέσουμε την CAP και τους χιλιάδες κανονισμούς που παράγει κάθε χρόνο, αυτοί που έχουμε αρκούν). Ίσως εκτός από τα κάποια στάνταρ στην παιδεία που ακόμα περιμένουμε να εφαρμόσουν οι χώρες που υπέγραψαν την συμφωνία της Bologna να λείπει ένας κοινός ευρωστρατός αλλά μάλλον μόνο αυτό θα πρόσθετα. Πιστεύω στο ρητό που λέει "Η Κυβέρνηση που κυβερνά λιγότερο, κυβερνά καλύτερα" άρα δεν είμαι σίγουρος αν μια περαιτέρω πολιτική ένωση αν θα είναι καλή.

Averell said...

Η παιδεία είναι χαρακτηριστικό πεδίο, στο οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει (κατ' αρχήν) αρμοδιότητες. Υπάρχουν οδηγίες για αναγνώριση των επαγγελματικών σπουδών/ των σπουδών ως επαγγελματικών προσόντων, αλλά αυτές έχουν εκδοθεί κυρίως για να διευκολύνεται η ελεύθερη κυκλοφορία εργαζομένων (τα προσόντα που αποκτούν σε μια χώρα να αναγνωρίζονται και στις υπόλοιπες χώρες).

Δεν ισχύει όμως το ίδιο για τα καθαρώς ακαδημαϊκά θέματα. Η σύσκεψη της Βologna δεν ήταν μια επίσημη συνδιάσκεψη ευρωπαϊκού οργάνου, αλλά είχε σκοπό μια στοιχειώδη σύγκλιση στην ανώτατη εκπαίδευση, ώστε οι ακαδημαϊκοί τίτλοι να έχουν αντιστοιχίες. Είναι κάτι που ενδεχομένως ν' αποβεί ιδιαιτέρως χρήσιμο, ωστόσο έγινε με πρωτοβουλία κυρίως των πρυτάνεων διαφόρων πανεπιστημίων, δεν πρόκειται για μεταρρύθμιση που επιβλήθηκε "άνωθεν" (λ.χ. από το Συμβούλιο των Υπουργών Παιδείας).

Σκεφθείτε το άλλο: να αποφασίζουν στις Βρυξέλλες, με τρόπο δεσμευτικό για όλα τα κράτη-μέλη, πόσα Αρχαία Ελληνικά (διαλέγω επίτηδες το θέμα!) θα διδάσκονται οι μαθητές ανά την Ευρώπη ή πόση φυσική ή τι ιστορία, αν και πόσο θα αναφέρεται η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία (η επιλογή πάλι εσκεμμένη) στα διδακτικά βιβλία. Θα σας άρεσε μια τέτοια συγκέντρωση (ειδικά μάλιστα στο βαθμό που δεν φαίνεται απαραίτητη για το συντονισμό που απαιτείται σε μια ενιαία αγορά);