Είναι τόσο κακό που έχουν κέρδη οι Τράπεζες;

Η Ελευθεροτυπία αναφέρει ότι οι Τράπεζες παρουσίασαν τεράστια κέρδη κατά το 2007 και αποδίδει τα κέρδη αυτά στη μεγάλη ψαλίδα μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και επιτοκίων δανεισμού - συνοδεύει μάλιστα την αναφορά αυτή με μια έρευνα, η οποία δείχνει ότι οι καταναλωτές, στην πλειοψηφία τους, θεωρούν ότι οι τράπεζες δρουν υστερόβουλα (μάλλον η διατύπωση είναι εσφαλμένη, καθώς είναι προφανές ένας τραπεζικός οργανισμός να σκοπεύει να βγάλει κέρδος και όχι ν' ασκήσει κοινωνική πολιτική -αναφέρεται στην συμπερίληψη στις δανειστικές συμβάσεις όρων, οι οποίοι δεν φαίνονται εξ αρχής επιζήμιοι για τους δανειζομένους, με σκοπό την εκμετάλλευση των όρων αυτών στη συνέχεια). Η εφημερίδα επισημαίνει και το εξής: ότι το 75% των δανειζομένων, που θεωρεί ότι οι όροι δανεισμού δεν είναι δίκαιοι και δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καταναλωτών, έχουν έναν "ιδιότυπο μαζοχισμό".

Ας ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα: κατ' αρχήν δεν είναι κακό να έχουν κέρδη οι τράπεζες. Όταν μάλιστα όλοι σήμερα μπορούν, πρακτικά, να έχουν και μετοχές των τραπεζών στο Χρηματιστήριο, η μερισματική απόδοση είναι πολύ καλύτερη από αυτήν που θα είχαν εάν τοποθετούσαν τα χρήματά τους στους λογαριασμούς ταμιευτηρίου των ίδιων των τραπεζών. Ότι οι συμβάσεις των τραπεζών είναι πραγματικά λεόντειες και επαχθείς για τους δανειζομένους είναι αναμφισβήτητο. Αν διαβάσετε ένα πρότυπο συμβάσεως για δάνειο και δείτε από τι δικαιώματα παραιτείται ο δανειζόμενος, τι εκχωρεί στην τράπεζα κ.λπ., θα φρίξετε. Από την άλλη, ένας δανειζόμενος που πληρώνει τις δόσεις του στην ώρα του δεν αντιμετωπίζει κανένα πρόβλημα.

Εν πάση περιπτώσει, όποιος συμβάλλεται με τράπεζα αναλαμβάνει και τις ευθύνες του - και μην ξεχνάμε ότι, έστω και υπ' αυτούς τους όρους, πολλοί συνάνθρωποί μας μπόρεσαν ν' αγοράσουν σπίτι, πράγμα που λίγα χρόνια παλαιότερα ήταν αδιανόητο. Επειδή, όμως, ήδη παρατηρείται κάποια κάμψη στα στεγαστικά δάνεια (και στην αγορά οικίας, εν γένει), οι Τράπεζες έχουν βγει παγανιά με τις πιστωτικές κάρτες, τα καταναλωτικά δάνεια κ.λπ. Εκεί είναι που γίνεται, πλέον, το σώσε. Από τη μία ανεύθυνοι δανειζόμενοι δανείζονται χρήματα από τις τράπεζες, με υψηλότατα επιτόκια, για να πάρουν καινούργιο αυτοκίνητο ή να πάνε διακοπές (σε επόμενη ανάρτηση θ' ασχοληθούμε με το ποιος φταίει για το μεγάλο χρέος των νοικοκυριών προς τις τράπεζες). Από την άλλη, ανεύθυνοι υπάλληλοι χορηγούν όσο περισσότερα δάνεια μπορούν, συχνά αδιαφορώντας για την εξασφάλισή τους, με αποτέλεσμα πολύ μεγάλο μέρος των δανείων των τραπεζών να μένει απλήρωτο (μιλώ για τις περιπτώσεις, όπου δεν υπάρχουν διασφαλίσεις - δεν αναφέρομαι, δηλαδή, στην πλειοψηφία των στεγαστικών δανείων), ν' αυξάνονται δραματικά οι επισφάλειες και αυτό να έχει επιπτώσεις στην ψαλίδα μεταξύ επιτοκίων καταθέσεων και χορηγήσεων. Φοβάμαι ότι, αν συνεχισθεί αυτό το καθεστώς, θα αντιμετωπίσουμε κρίση ανάλογη με αυτή του αμερικανικού χρηματοπιστωτικού συστήματος, το οποίο επλήγη από το μεγάλο αριθμό επισφαλών δανείων. Επίσης, δεν ξέρω κατά πόσον τα κέρδη είναι πραγματικά ή προκύπτουν από λογιστικά τερτίπια (ιδίως αναφορικά με την κατάσταση των επισφαλών απαιτήσεων) προκειμένου να παραμένουν ικανοποιημένοι οι μέτοχοι των τραπεζών.