Η ταμπέλα του "νεοφιλελεύθερου" εξακολουθεί να είναι από τις πιο εκμεταλλεύσιμες από λαϊκιστές της δεξιάς και της αριστεράς, προκειμένου να απαξιώσουν πολιτικές και θεσμούς, ακόμη κι όταν αυτοί δεν έχουν καμμία σχέση με το φιλελευθερισμό. Οι λαϊκιστικές δυνάμεις εξακολουθούν να την κολλάνε σε οτιδήποτε μπορεί να φέρει κάποια αλλαγή, σε οτιδήποτε μπορεί να αλλάξει τις κατεστημένες καταστάσεις. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο μας δάνεισε ένα σημαντικό μέρος από το πακέτο στήριξης που λάβαμε το Μάιο του 2010 (και μας γλίτωσε από την άμεση χρεωκοπία), δεν θα μπορούσε παρά να χαρακτηρισθεί νεοφιλελεύθερο - κυρίως επειδή έθεσε ως όρο για την εκταμίευση του δανείου τη μείωση των κρατικών δαπανών. Και, φυσικά, δεν ξεχνάμε ότι όπου πέρασε το ΔΝΤ άφησε ερείπια και κοινωνικές συγκρούσεις.
Όσοι τα λένε αυτά, δεν έχουν κάνει τον κόπο να μελετήσουν στοιχειωδώς και βασίζονται σε ένα ακροατήριο, που επίσης δεν ψάχνει και δεν διαβάζει. Κατ' αρχάς το ΔΝΤ ιδρύθηκε, ακριβώς, για να παρέχει δάνεια σε κράτη που έχουν πρόβλημα ρευστότητας, προφανώς ένας όχι και τόσο φιλελεύθερος στόχος. Κατά δεύτερον, οι πολιτικές που υποστηρίζει αποσκοπούν στην εξασφάλιση της αποπληρωμής των δανείων που χορηγεί. Γι' αυτό και ένας δεδηλωμένος σοσιαλιστής, όπως ο Dominique Strauss-Kahn, ήταν επικεφαλής του Ταμείου, όταν ζητούσε τη μείωση των κρατικών δαπανών. Σημειωτέον, ότι παλαιότερα, όταν κατά την εποχή της κεϋνσιανής ορθοδοξίας θεωρείτο ότι η αύξηση των κρατικών δαπανών μπορεί να αυξήσει τα κρατικά έσοδα μεσοπρόθεσμα, οι πολιτικές που ζητούσε να ακολουθηθούν από τα δανειοδοτούμενα κράτη είχαν παρεμβατικό χαρακτήρα. Αλλά και σήμερα, η επιμονή στην αύξηση των φορολογικών εσόδων μόνο φιλελεύθερες τάσεις δεν προδίδει.
Εν τούτοις, το ΔΝΤ είχε τις επιτυχίες του. Από τη διάσωση της βρετανικής οικονομίας στα μέσα της δεκαετίας του 1970 μέχρι την εντυπωσιακή ανάκαμψη της Βραζιλίας, που είχε δανειοδοτηθεί το 2002, την Τουρκία και άλλες περιπτώσεις επιτυχούς βοήθειας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν έχει μόνον Αργεντινές στο παλμαρέ του. Αλλά και ο ισχυρισμός, ότι το ΔΝΤ φέρνει την καταστροφή και την ύφεση όπου πάει, έχει το κλασσικό συλλογιστικό σφάλμα post hoc, ergo propter hoc. Δηλαδή παραβλέπεται ότι η κρίση και η κακή κατάσταση της οικονομίας προηγήθηκε της προσφυγής στο ΔΝΤ, το οποίο βεβαίως δεν μπορεί πάντοτε να κάνει θαύματα. Ειδικά στη χώρα μας, στην οποία δεν εφαρμόσθηκαν καν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που είχαν συμφωνηθεί στο πρώτο μνημόνιο (τι να πρωτοθυμηθεί κανείς - την άρση του καμποτάζ; την απελευθέρωση των επαγγελμάτων;), δεν μπορεί η ύφεση να αποδοθεί στην επιρροή του ΔΝΤ.
Τώρα, ως προς το άλλο σκέλος του ισχυρισμού, ότι οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές μας έφεραν σ' αυτό το χάλι, κανείς δεν μπορεί να εξειδικεύσει τις πολιτικές αυτές, ειδικά πριν το 2009. Η αύξηση των κρατικών δαπανών ή της γραφειοκρατίας ήταν νεοφιλελεύθερο μέτρο; Η διατήρηση των φόρων υπέρ τρίτων ή η επαναφορά του αγορανομικού κώδικα σε έκταση αντίστοιχη με αυτήν που είχε πριν τη μεταρρύθμιση Ανδριανόπουλου το 1992; Εκτός κι εάν στις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις συμπεριλάβει κάποιος τη μείωση των φορολογικών συντελεστών στα νομικά πρόσωπα του κ. Αλογοσκούφη, οι οποίες κατέληξαν σε αύξηση των φορολογικών εσόδων μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Απλώς γίνεται η αναφορά γενικώς και αορίστως σε νεοφιλελεύθερες πολιτικές, για να αποπροσανατολισθεί η συζήτηση από την αξιολόγηση συγκεκριμένων πολιτικών και τη συσχέτισή τους με αποτελέσματα. Έτσι, εκτός από την επίκληση στο συναίσθημα ή τη θολή ιδεολογία, μπορεί η λαϊκιστική πλευρά να κρύβει και την πραγματική ένδεια επιχειρημάτων και, κυρίως, προτάσεων.
No comments:
Post a Comment