Saturday, September 8, 2007

Άμεση αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών

Συνεχίζοντας την προεκλογική αναφορά σε προτάσεις που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα της Φιλελεύθερης Συμμαχίας, για τις οποίες δεχόμαστε έντονες αντιρρήσεις από ψηφοφόρους συντηρητικών, κυρίως, καταβολών, μπορούμε ν' αναφερθούμε και στο αίτημα που διατυπώνουμε για άμεση αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών ουσιών.

Το κύριο επιχείρημά μας πηγάζει από τη βάση της ιδεολογίας μας, την ατομική ελευθερία: εφ' όσον κάποιος δεν βλάπτει δικαιώματα τρίτων, μπορεί να κάνει στο σώμα του/ με το σώμα του ό,τι θέλει. Δεν είναι νοητή η επέμβαση της Πολιτείας, η οποία θα του απαγορεύει κάποιες ενέργειες, για το "καλό" του - δεν μπορούμε να δεχθούμε μια πολιτειακή οργάνωση, στην οποία κάποιος τρίτος κρίνει, αντί του ενδιαφερομένου, ποιο είναι το "καλό" του.

Οφείλω να ομολογήσω, όμως, ότι το επιχείρημα αυτό δεν βρίσκει την ανταπόκριση που θα προσδοκούσαμε (ίσως αυτό να οφείλεται και σε κακή παρουσίαση από μέρους μας): υπάρχουν πάρα πολλοί συμπολίτες μας, οι οποίοι αναγνωρίζουν στην Πολιτεία "παιδαγωγικό", κατ' αρχήν, ρόλο (πρέπει η Πολιτεία να "προστατεύει τα παιδιά μας" - και δεν αναφέρεται εδώ σε ανηλίκους - από τους κακούς που θέλουν να τα παρασύρουν στα ναρκωτικά) και στη συνέχεια το ρόλο του αντικειμενικού παρατηρητή, που μπορεί να διαπιστώσει, απαλλαγμένος από τα προσωπικά ελαττώματα ("κουσούρια";) του καθενός, τι είναι το καλύτερο. Κάπου εκεί μπλέκουν και την παράδοση, της οποίας φύλακας (πρέπει να) είναι το Κράτος, μερικοί πάνε και στην "ιστορική συνέχεια" του Ελληνισμού, την οποία η Πολιτεία διαφυλάσσει και την οποία κάποιοι κακοί (συνήθως Εβραίοι!) θέλουν να διαταράξουν (επειδή, όπως πολλοί πιστεύουν, οι σημερινοί Έλληνες είναι το μόνο εμπόδιο που στέκει ανάμεσα στους κακούς αυτούς και την παγκόσμια κυριαρχία τους) και γι' αυτό το λόγο "ποτίζουν τη νεολαία μας με ναρκωτικά". Αφέθηκα να παρασυρθώ, και να βγω εκτός θέματος, μόνο και μόνο για να σας δώσω μια ιδέα των πραγμάτων που ακούω και των συνειρμών που γίνονται, όταν συζητώ για το ζήτημα των ναρκωτικών με κάποιους ανθρώπους.

Επιπλέον, η ποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών ουσιών έχει και αποτέλεσμα αντίθετο από την "προστασία" των εξαρτημένων ανθρώπων από τον εαυτό τους. Δυσκολεύει σημαντικά την πρόσβασή τους σε θεραπεία από την εξάρτηση και έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των θανάτων, λόγω ναρκωτικών. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης, στις οποίες η χρήση αποποινικοποιήθηκε, αυξήθηκε μεν ο αριθμός των χρηστών, μειώθηκαν όμως σημαντικά οι θάνατοι.

Τέλος, προβάλλεται και το επιχείρημα ότι τα "μαλακά" ναρκωτικά είναι λιγότερο βλαπτικά και εθιστικά από άλλες ουσίες, που κυκλοφορούν νομίμως (οινόπνευμα, νικοτίνη κ.λπ.), δεν δικαιολογείται, δηλαδή, να απαγορεύεται νομοθετικά η χρήση χασίς, ενώ επιτρέπεται η χρήση οινοπνεύματος. Φυσικά, το επιχείρημα αυτό (όπως και το αμέσως προηγούμενο) δεν είναι συμβατό με την ιδεολογία μας: αποκρούουμε τη λογική να κατατάσσει η Πολιτεία τις ουσίες με σειρά "επικινδυνότητας", ώστε να δει από ποιο σημείο και μετά οφείλει να "προστατεύει" τους πολίτες της. Είναι, ωστόσο, χρήσιμα για να καταδείξουν την ασυνέπεια ακόμη και αυτών που ζητούν να ποινικοποιείται η χρήση των ναρκωτικών ουσιών με την προαναφερθείσα πατερναλιστική λογική.

6 comments:

William said...

Στο αλκοόλ, τη νικοτίνη και τα "μαλακά" ναρκωτικά θα ήθελα να προσθέσω τα τηλεοπτικά σήριαλ. Με αυτά κάποιος περνά καλά στον ιδιωτικό του χώρο, αλλά η πλειοψηφία των ειδικών θα συμφωνούσε πως βλάπτουν. Για να μην επεκταθώ και στο junk food.

Unknown said...

Διάβασα το πρόγραμμα του κόμματος και το post σας κι έχω τρεις απορίες:

- όταν λέτε άμεση αποποινικοποίηση της χρήσης ναρκωτικών εννοείτε όλων των ουσιών χωρίς καμία εξαίρεση; έτσι κατάλαβα, αλλά θα ήθελα επιβεβαίωση
- δε διάβασα πουθενά την άποψή σας για τήν εμπορία ναρκωτικών. δηλαδή καλά η χρήση, αλλά από πού θα τα προμηθεύεται ο χρήστης;
- επίσης δε διάβασα τίποτα για τη μέριμνα στα εξαρτημένα άτομα. προτείνετε να καταργηθεί τελείως, να παραμείνει όπως είναι σήμερα ή να δοθούν περισσότερα χρήματα από το κράτος για την απεξάρτηση;

Δηλαδή ρωτάω πολύ απλά:
Θα μπορώ να αγοράζω ηρωίνη από το περίπτερο και, αν γίνω εξαρτημένο άτομο, θα μου πληρώνει το κράτος τα έξοδα για να απεξαρτηθώ;

Averell said...

@ lord moran's stuff

Ευχαριστώ πολύ για την παρέμβασή σας. Αναφορικά με τις απορίες που θέσατε:

1. Πολύ καλά καταλάβατε, ότι ζητούμε την αποποινικοποίηση της χρήσης όλων των ναρκωτικών ουσιών, χωρίς εξαίρεση.

2. Αναφορικά με το δεύτερο και το τρίτο ερώτημα που θέσατε, γίνεται ακόμη μεγάλη συζήτηση και μεταξύ μας. Να σας δώσω κάποιες από τις παραμέτρους που συζητάμε:
- ως προς την εμπορία: κάποιοι πιστεύουμε ότι η ποινικοποίηση της εμπορίας φέρνει σημαντική αύξηση της εγκληματικότητας, ενώ είναι πρακτικά ανέφικτη η εφαρμογή της ποινικοποίησης (και υπάρχουν και ειδικές παράμετροι στη συζήτηση για εξαρτημένους μικρο-εμπόρους), ίσως με τη νομιμοποίηση της εμπορίας τα ναρκωτικά να έχαναν ένα μέρος από την "παράνομη" αίγλη τους (δείτε και τι συνέβη στις Η.Π.Α. με την ποτοαπαγόρευση και πόσο αύξησε τη γενικότερη εγκληματικότητα), επίσης μπορεί το εμπόριο ναρκωτικών να γινόταν λιγότερο επικερδές (αλλά και τα ναρκωτικά φθηνότερα!), από την άλλη η νομιμοποίηση ενδεχομένως να εκθέσει πολλούς ανηλίκους πολύ εύκολα στα ναρκωτικά και να καταστήσει τη χώρα μας έδρα εγκληματικών οργανώσεων, οι οποίες προμηθεύονται νόμιμα ναρκωτικά στην Ελλάδα και τα διακινούν παράνομα στο εξωτερικό.
- όσον αφορά τη θεραπεία των εξαρτημένων ατόμων, από τη μία αναγνωρίζουμε ότι υπάρχει το αίτημα να βρεθεί τρόπος για να επιτύχουν την απεξάρτησή τους, από την άλλη, όπως προκύπτει και από το ερώτημά σας, τίθεται κι ένα ζήτημα συνολικής επιβάρυνσης του κοινωνικού συνόλου για ζητήματα που σε μεγάλο βαθμό έχουν να κάνουν με ατομική ευθύνη. Επιπλέον, δεν μπορούμε να κρίνουμε ακόμη εάν οι αποτυχίες του σημερινού συστήματος θεραπείας οφείλονται σε έλλειψη χρηματοδότησης ή σε άλλους παράγοντες ή εάν οι θεραπευτικές κοινότητες πρέπει να οργανωθούν σε διαφορετική βάση.

Θα χαρούμε πολύ να ακούσουμε και τις δικές σας ιδέες.

Unknown said...

ευχαριστώ για την απάντηση.
τις παραμέτρους που αναφέρατε δεν τις καταλαβαίνω όλες (ας πούμε, το αν θα ανέβουν ή θα πέσουν οι τιμές ενός προϊόντος είναι κρίση σκοπιμότητας που δε θα έπρεπε να έχει σχέση με την απαγόρευση της κυκλοφορίας, και το αν θα ανέβει η εγκληματικότητα είναι και από τα βασικά επιχειρήματα κατά της χρήσης). θα μπορούσαμε να συζητήσουμε κι άλλες πολλές χιλιοειπωμένες παραμέτρους, εγώ όμως ρώτησα να μάθω ποια είναι η θέση του κόμματος γιατί νομίζω ότι χωρίς να έχει κατασταλάξει κάποιος σε αυτές δεν μπορεί να προτείνει πειστικά την αποποινικοποίηση (ή την ποινικοποίηση) της χρήσης.
ξεκινάτε ας πούμε με βάση την ελευθερία για να επιτρέψετε τη χρήση αλλά είστε διατεθειμένοι αν κατάλαβα καλά να διαπραγματευτείτε την οικονομική ελευθερία της εμπορίας (κι αυτή ελεύθερη δεν πρέπει να είναι;, εκτός κι αν θεωρείτε κάπως "κατώτερη" την οικονομική ελευθερία). άμα απαγορεύσετε όμως την εμπορία τότε ο αγοραστής θα είναι μεν νόμιμος ως προς τη χρήση, αλλά θα πρέπει να καταφύγει στην παράνομη αγορά. όχι μόνο θα πέφτει παρακολούθηση των χρηστών για να συλλάβει η αστυνομία τους εμπόρους, αλλά θα μπορεί να κατηγορηθεί ο αγοραστής για συνέργεια στην πώληση, οπότε δεν κάναμε τίποτα (εκτός κι άμα μπει εξαίρεση και για τη συνέργεια, οπότε αντί να ξεμπλέξει η νομοθεσία θα γίνει κουβάρι).
επίσης, είναι βασικό να ξεκαθαριστεί αν θα υπάρχει ελευθερία με ή χωρίς safety net για τον χρήστη. δηλαδή ορισμένοι που είναι υπέρ της ποινικοποίησης μπορεί να συμφωνούσαν σε αποποινικοποίηση με την απαραίτητη όμως προϋπόθεση να μην τους ζητήσετε μετά και τα ρέστα (δηλαδή τα έξοδα απεξάρτησης) επειδή κάποιοι χρησιμοποίησαν την ελευθερία τους για να πέσουν στα ναρκωτικά. δε λέω ότι είναι σωστό και μπορεί να είναι και απάνθρωπο, αλλά ορισμένοι που εσείς λέτε "συντηρητικούς" δεν είναι απαραίτητο να βλέπουν παντού τους "εβραίους" που αναφέρατε, αλλά απλώς να μη δέχονται τον πατερναλισμό ούτε στην αρνητική ("απαγορεύω") αλλά ούτε και στη θετική του ("πληρώνω") όψη.
δεν πρέπει δηλαδή η κοινωνία να έχει λόγο για το πώς θα ζουν οι χρήστες ναρκωτικών ουσιών, αλλά θα πρέπει να χρηματοδοτεί τις συνέπειες της ελευθερίας;
νομίζω ότι μια γενική θέση υπέρ της αποποινικοποίησης δεν σημαίνει πολλά άμα δεν είναι μέρος σε μια πλήρη πρόταση. τα ερωτήματα που έθεσα δεν έρχονται μετά ("αποποινικοποιούμε τη χρήση και βλέπουμε") αλλά οι απαντήσεις σε αυτά είναι προϋπόθεση για να ξέρει κανείς αν εκφράζεται ή όχι από το κόμμα σας.
κατά τ' άλλα, ο προβληματισμός σας σε ατομικό επίπεδο είναι εύλογος κι ευχαριστώ που μπήκατε στον κόπο να μου τον παρουσιάσετε.

Averell said...

@ lord moran's stuff

Σας ευχαριστώ που επεκτείνατε τον προβληματισμό. Συμφωνώ προσωπικά (δεν μπορώ να εκφράσω συνολικές κομματικές θέσεις) με το σύνολο σχεδόν της τοποθέτησής σας. Ιδιαιτέρως με προβληματίζει αυτό που επισημαίνετε για τη θετική και την αρνητική όψη του πατερναλισμού: από τη μία θεωρούμε, λ.χ., αυτονόητη την ελευθερία κάποιου να κάνει χρήση ναρκωτικών ουσιών, αλλά μπορούμε, από την άλλη, να δικαιολογήσουμε ότι η κοινωνία, στο σύνολό της, επιβαρύνεται με τις συνέπειες μιας ατομικής επιλογής; Αν, επί παραδείγματι, η απεξάρτηση ή η θεραπεία, γενικότερα, των εξαρτημένων επαφίετο στην κοινωνία των πολιτών, σε εθελοντικές οργανώσεις που δεν εξαρτώνται και που δεν χρηματοδοτούνται από το κράτος, νομίζω ότι δεν θα ετίθετο καν δίλημμα. Ειλικρινά, δεν μπορώ να σας απαντήσω με σαφήνεια. Επίσης, να σας δηλώσω ότι προσωπικά είμαι μάλλον υπέρ της ελευθερίας και της διακίνησης (με ελέγχους αντίστοιχους αυτών που ισχύουν για δηλητήρια κ.λπ.).

Εν τούτοις, πιστεύω ότι η αποποινικοποίηση της χρήσης, από μόνη της (όπως και της προμήθειας για προσωπική χρήση, προφανώς, η επισήμανσή σας για συμμετοχή στην εμπορία είναι σωστή) μπορεί να δικαιολογηθεί σε κάθε περίπτωση. Το ζήτημα της επιβάρυνσης του υγειονομικού/ ασφαλιστικού συστήματος (όσο παραμένει δημόσιο, πράγμα που θέλουμε να μεταβάλουμε) μπορεί να αντιμετωπισθεί και με άλλους τρόπους, όχι κατ' ανάγκην με ποινικές κυρώσεις. Όμως η αυτοδιάθεση του σώματος κάθε ανθρώπου κατά την άποψή μας πρέπει να θεωρείται πάντοτε δεδομένη.

Πολύ μεγάλο είναι το γενικότερο θέμα που ανοίγετε, σε ποιο βαθμό κάποιες σκοπιμότητες μπορούν να δικαιολογήσουν περιορισμούς στις ατομικές ελευθερίες. Food for thought, πραγματικά.

Mont Pelerin said...

Πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Νομίζω ότι αγγίζει τα όρια της προσπάθειας να πειστεί ένα ευρύτερο ακροατήριο για την φιλελεύθερη οπτική.

Είναι δύσκολο να υποστηρίξει κανείς ανοιχτά την αποποινικοποίηση της εμπορίας ναρκωτικών. Όμως είναι φυσική απόροια της αποποινικοποίησης της χρήσης αν θέλει κανείς να είναι συνεπής με τις φιλελεύθερες αρχές.

Όμως δεν πρέπει κανείς να ξεχνάει ότι ο φιλελευθερισμός είναι πρωτίστως ένα ατομικό πρόταγμα και βίωμα και όχι ένα σύνολο αρχών και κανόνων που επιδιώκουν οι οπαδοί του να εφαρμοσθούν στο σύνολο τους σε μια οργανωμένη κοινωνία.

Εκεί ακριβώς έχουν αποτύχει και οι προσπάθειες των φιλελεύθερων κομμάτων. Παρουσιάζοντας μιαν συνολική ατζέντα προς εφαρμογή, μπαίνουν στην λογική των κομμάτων που σκοπεύουν να διαχειριστούν την εξουσία εφαρμόζοωντας την ατζέντα τους. Αναιρείται έτσι το βασικό στοιχείο του φιλελευθερισμού, αυτό του διαλόγου συνεχούς διαλόγου και του ανοιχτού πεδίου της πολιτικής που ποτέ δεν ορίζεται πλήρως.