Tuesday, March 25, 2008

Ο ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας

Το 1986 έγινε η πρώτη αναθεώρηση του ισχύοντος Συντάγματος, με ρητό στόχο τον περιορισμό των εξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας (που χαρακτηρίζονταν από την τότε κυβερνητική πλειοψηφία, αλλά και από την Αριστερά, "υπερεξουσίες"). Μια πολύ σημαντική τροποποίηση αφορούσε το ρόλο του Προέδρου της Δημοκρατίας στη νομοπαρασκευαστική διαδικασία. Έτσι, ενώ πριν την αναθεώρηση του 1986 αναφερόταν ότι ο Πρόεδρος "κύρωνε" τους νόμους, μετά την αναθεώρηση απλώς τους "εκδίδει" και τους "δημοσιεύει". Και στις δύο διατυπώσεις, πριν και μετά την αναθεώρηση, προβλέπεται η δυνατότητα της αναπομπής ψηφισμένου νομοσχεδίου στη Βουλή. Η διάταξη αυτή, κατάλοιπο μάλλον της Συνταγματικής Μοναρχίας (μολονότι εμφανίζεται στις Προεδρικές - όχι Προεδρευόμενες Δημοκρατίες), δεν έχει εφαρμοσθεί στη χώρα μας μετά την Μεταπολίτευση. Παρ' όλα αυτά, κατά την αναθεώρηση του 1986 η συγκεκριμένη διάταξη είχε υποδειχθεί ως περιέχουσα τον κίνδυνο να ανατρέψει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας την απόφαση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, πράγμα που θα ήταν σε κάθε περίπτωση ασύμβατο με το χαρακτήρα του πολιτεύματος ως Προεδρευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας - και για το λόγο αυτό αφαιρέθηκε η διατύπωση περί "κυρώσεως". Επαναλαμβάνω ότι η συγκεκριμένη τροποποίηση είχε υπερψηφισθεί από το ΠΑΣΟΚ (στην κοινοβουλευτική ομάδα του οποίου ανήκε τότε και ο νυν Πρόεδρος της Δημοκρατίας), το ΚΚΕ, το (τότε) ΚΚΕ εσωτερικού και είχε καταψηφισθεί από τη ΝΔ.

Έτσι, προξενεί εντύπωση που οι πολιτικές παρατάξεις που είχαν προωθήσει εκείνη τη μεταρρύθμιση προς το σκοπό ενίσχυσης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και αποδυνάμωσης της προεδρικης εξουσίας έρχονται τώρα και ζητούν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να αναπέμψει ένα νομοσχέδιο στη Βουλή (αν γίνει κάτι τέτοιο, η Βουλή ξαναψηφίζει το Νομοσχέδιο και, αν το εγκρίνει, ο Πρόεδρος το εκδίδει και το δημοσιεύει υποχρεωτικά), υποβαθμίζοντας τη σημασία της Βουλής και ισχυριζόμενοι ότι, στο κάτω-κάτω η κοινοβουλευτική πλειοψηφία είναι μικρή, ενώ η λαϊκή αντίθεση δεδομένη. Είναι αυτονόητο πως (και πώς) μια τέτοια λογική είναι σε πλήρη αναντιστοιχία με τη μορφή του πολιτεύματος, ιδίως όπως καθορίσθηκε μετά την αναθεώρηση του 1986. Συνεπώς, αν ασκήσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τη δυνατότητά του αυτή, προφανώς αποκλίνει από τα καθήκοντα που του έχουν ανατεθεί από το Σύνταγμα. Αυτό σίγουρα το ξέρουν τόσο ο ίδιος ο Πρόεδρος, όσο και οι εμπνευστές αυτής της πρότασης - και αποκλείεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να κάνει κατάχρηση αυτής της (ρητώς περιορισμένης) δυνατότητας στην προκειμένη περίπτωση.

Αφού λοιπόν όλα αυτά είναι γνωστά, προς τι η σχετική πρόταση και η "ενημέρωση" του Προέδρου της Δημοκρατίας για τις δυνατότητες που του παρέχει το Σύνταγμα (όπως το έθεσε στην τηλεόραση ο κ. Παναγιώτης Λαφαζάνης); Φοβούμαι πολύ ότι η συγκεκριμένη κίνηση γίνεται καθαρά για δημιουργία εντυπώσεων και (αντίθετα με το αίτημα για δημοψήφισμα) δεν έχει καμμία άλλη βάση.

4 comments:

passing by said...

Από
AΝΑ-ΜΠΑ


Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς Αλ. Αλαβάνος και αντιπροσωπεία βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ θα επισκεφθούν την Τετάρτη 26 Μαρτίου στις 13.30 στο Προεδρικό Μέγαρο τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κ.Παπούλια, για να του εκθέσει την άποψη του ΣΥΡΙΖΑ για την αντισυνταγματικότητα του ασφαλιστικού νομοσχεδίου.

Εις αύριο τα σπουδαία λοιπόν..

Sakoulakis said...

"Έτσι, προξενεί εντύπωση που οι πολιτικές παρατάξεις που είχαν προωθήσει εκείνη τη μεταρρύθμιση προς το σκοπό ενίσχυσης της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας και αποδυνάμωσης της προεδρικης εξουσίας έρχονται τώρα και ζητούν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.."

Αν και συμφωνώ στο συμπέρασμα του κειμένου, το επιχείρημα αυτό, έστω και σαν υπονοούμενο όπως παραθέτεται εδώ, είναι απαράδεκτο.

Κατά τη γνώμη μου γύρω από παραλαγές αυτού ακριβώς του επιχειρήματος στηρίζεται η πλειοψηφία των άκυρων, ανούσιων, άγονων λαϊκιστικών επιχειρημάτων που ακούμε συνεχώς από την σαπίλα που γυροφέρνει στη Βουλή.

Είμαι ο μοναδικός ρε παιδιά που του φαίνεται προφανές και απόλυτα λογικό τα κόμματα να αλλάζουν στάση και άποψη με την πάροδο του χρόνου και σε δεδομένες καταστάσεις; Το μόνο κόμμα που το κάνει αυτό ελάχιστα, το ΚΚΕ, είναι σάπιο από την κορυφή ως τα νύχια. Όλα τα υπόλοιπα κάπως εξελίσονται, και πρέπει! Η δικιά σας ιδεολογία μάλιστα, και το λέω αυτό επειδή μου αρέσετε και σας έχω από κοντά, προτάσει ακριβώς αυτό το πράγμα σαν βασικό πυλώνα της σκέψης και των δράσεων.

Υπάρχουν δεκάδες επιχειρήματα που μπορούν να υποστηρίξουν το γιατί το δημοψήφισμα είναι ανούσιος λαϊκισμός, και πιστεύω ότι πείθουν τον οποιοδήποτε λογικό άνθρωπο που θα τα διαβάσει.

Το να λέμε όμως ότι δε συμβαδίζει με τις αποφάσεις του ΠΑΣΟΚ και της Αριστεράς του 86.. Σκεφτείτε, παιδιά, πριν 22 χρόνια είναι!

Τατιάνα Ραπακούλια said...

Συμφωνώ με τον προλαλήσαντα επί της αρχής, συμφωνώ δηλαδή ότι τα κόμματα μπορούν - και πρέπει - να αλλάζουν τοποθέτηση και να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα.
Εν προκειμένω όμως κλίνω κι εγώ να πιστέψω ότι η συγκεκριμένη κίνηση έγινε προς εντυπωσιασμό. Ότι δεν πρόκειται περί αλλαγής θέσεως ως προς τις αρμοδιότητες του προέδρου κατόπιν ωρίμου σκέψεως, αλλά περί αρπαχτής, και ότι πάλι θα αλλάξουν γνώμη όπου και όποτε τους βολεύει.
Φυσικά μπορεί να κάνω και λάθος, προσωπική μου εκτίμηση είναι.

Averell said...

@ sakoulakis

Ευχαριστώ πολύ για το σχόλιό σας. Η δική μου άποψη είναι ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα έπρεπε να έχει περισσότερες αρμοδιότητες και, ενδεχομένως, να έχει και τη δυνατότητα να εμποδίζει, τουλάχιστον προσωρινά, την έκδοση νόμων (με κάποιους περιορισμούς φυσικά). Αυτές τις αρμοδιότητες, όμως, δεν τις έχει με βάση το ισχύον Σύνταγμα, και συγκεκριμένα του αφαιρέθηκαν με την αναθεώρηση του 1986 (πιο πριν τις είχε, αλλά δεν τις είχε ασκήσει), χρειάζεται δηλαδή νέα συνταγματική αναθεώρηση για να τις ανακτήσει.

Συμφωνώ απολύτως μαζί σας, ότι είναι πολύ θετικό κάποιο κόμμα ή κάποια παράταξη να μπορεί να εξελίσσεται, να αλλάζει απόψεις κ.λπ. Θα χαιρόμουν πάρα πολύ εάν το ΠΑΣΟΚ ή ο ΣΥΡΙΖΑ ή το ΚΚΕ έβγαιναν κι έλεγαν ότι κακώς αναθεωρήθηκαν οι σχετικές διατάξεις του Συντάγματος το 1986, ότι άλλαξαν γνώμη ή ότι (στην περίπτωση του ΣΥΝ και του ΣΥΡΙΖΑ) δεν είχαν συμμετάσχει στην αναθεώρηση αυτή. Ωστόσο, φοβάμαι ότι η συγκεκριμένη επίκληση των (καταργηθεισών, κατά την ορθότερη ερμηνεία) εξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας γίνεται ευκαιριακά, επειδή δεν έχουν την κοινοβουλευτική δύναμη να εμποδίσουν την ψήφιση του ασφαλιστικού νομοσχεδίου. Εάν δήλωναν ότι θα δέχονταν τέτοιες αρμοδιότητες, ακόμη και όταν τα κόμματα αυτά είχαν την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, η συζήτηση θα ήταν εντελώς διαφορετική (αν και πάλι, οι αρμοδιότητες αυτές δεν προβλέπονται από το Σύνταγμα, όπως ισχύει), πολύ περισσότερο εάν ζητούσαν και αναθεώρηση του Συντάγματος προς αυτή την κατεύθυνση. Έτσι, με βρίσκει απολύτως σύμφωνο το σχόλιο που έκανε, μετά από εσάς, η αόρατη μελάνη.