Friday, March 7, 2008
Σκοταδισμός ή παιδαγωγική;
Ο Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης απαγόρευσε τις εκπαιδευτικές εκδρομές των μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου στην έκθεση χαρακτικών του Πικάσσο στο Τελλόγλειο Ίδρυμα της Θεσσαλονίκης, επειδή κάποια χαρακτικά περιείχαν άσεμνες σκηνές. Χωρίς να θέλω να κάνω τον πουριτανό, δεν μου φαίνεται ούτε παράλογη, ούτε σκοταδιστική μια τέτοια απόφαση (αν υποθέσουμε ότι όντως οι ερωτικές σκηνές είναι έντονες). Η καλλιτεχνική αξία των χαρακτικών δεν μπορεί να είναι το μοναδικό κριτήριο για να τα δουν ανήλικοι μαθητές και, αν κάποιοι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να δουν τα χαρακτικά αυτά, έχουν κάθε δικαίωμα και δυνατότητα να το κάνουν. Οπωσδήποτε δεν πρόκειται για "λογοκρισία", για απαγόρευση έκθεσης των συγκεκριμένων χαρακτικών - πράγμα που θα ήταν όντως απαράδεκτο. Πρόκειται, στο κάτω-κάτω, για μια παιδαγωγική κρίση που γίνεται από τον αρμόδιο φορέα και που δεν μπορεί να αναιρέσει τη δυνατότητα του κάθε γονέα να προσφέρει στα παιδιά του την εμπειρία της παρουσίας στην έκθεση, εφ' όσον οι ίδιοι κρίνουν ότι δεν υπάρχει κάτι που τα παιδιά τους δεν πρέπει να δουν σ' αυτή την ηλικία.
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
8 comments:
Ωραία λοιπόν, να απαγορέψουμε την είσοδο των μαθητών και στα αρχαιολογικά μας μουσεία διότι κι εκεί εκτίθενται σε "άσεμνες σκηνές" και μάλιστα ακόμη πιο "άσεμνες" κατά περιπτώσεις από τα χαρακτικά του Πικάσο.
Θυμάμαι μάλιστα ότι συντηρητικοί χριστιανικοί κύκλοι των ΗΠΑ είχαν προβεί σε αντίστοιχη κριτική και σχόλια για την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας γιατί στο τμήμα που ονομαζόταν "κλεψύδρα" και όπου περνούσε η ιστορία της Ελλάδας μέσα από την τέχνη της εμφανίζονταν χορευτές που είχαν κοστούμια γνωστών γυμνών αγαλμάτων (τι να κάνουμε οι αρχαίοι ημών δεν κουβαλούσαν τα άγχη και τις ενοχές που ο χριστιανισμός φόρτωσε το δυτικό μας πολιτισμό σε σχέση με το σεξ, τον έρωτα και το ανθρώπινο σώμα γενικότερα). Γιατί τότε δεν μας είχε ενοχλήσει το θέαμα και οι γονείς δεν τρέξανε να προφυλάξουν τα παιδάκια τους (ενώ οι συντηρητικοί αμερικανοί ενοχλήθηκαν;).
Μήπως αν ο Πικάσο τύχαινε να είναι Έλληνας, δε θα μας ενοχλούσε τόσο το θέμα. Τον Καβάφη γιατί τον διδάσκουμε στα σχολεία μας; Πώς και δεν διαφθείρει τους νέους;
Διαβάστε συμπληρωματικά και το άρθρο της Ελευθεροτυπίας εδώ.
Σε συνέχεια του προηγούμενου σχολίου μου:
Θεωρώ απίστευτη υποκρισία και πουριτανισμό -κι ας πιστεύεις ότι δεν είναι αγαπητέ Averell- στη σημερινή εποχή που όλα τα πιτσιρίκια σουλατσάρουν απ' το πρωί ως το βράδυ στο internet χωρίς έλεγχο, να αγχωνόμαστε για το αν θα δουν -και συγγνώμη για τη φράση- ένα μουνί ζωγραφιστό.
Επίσης θα έπρεπε νομίζω η ευθύνη για το αν πρέπει τα πιτσιρίκια να δουν την έκθεση να είναι θέμα -όπως επισημαίνεις- των γονιών τους. Δηλ. τα σχολεία να τα πήγαιναν και να εξαιρούνταν μόνο τα παιδιά που οι γονείς είχαν αντίρρηση. Κι όχι να έρχεται το σχολείο και να αρνείται στους μαθητές την επαφή με το έργο ενός από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες του 20ου αιώνα που πιθανόν να μην ξαναέχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά. Το σχολείο πρέπει να δίνει ευκαιρίες και ανοίγει ορίζοντες. Πόσοι γονείς έχουν χρόνο και διάθεση να πάνε τα παιδιά τους στην έκθεση από μόνοι τους αφού το σχολείο δε θα το κάνει;
@ alexandros
Συμφωνούμε σε κάτι πολύ βασικό: ότι η τελική κρίση θα πρέπει να ανήκει στους γονείς, καθώς ούτε πέρασε από το νου μου μια απαγόρευση εισόδου ανηλίκων στην έκθεση ή σε οποιαδήποτε έκθεση. Συμφωνώ με την άποψή σας ως προς την κριτική των "χριστιανιστών" των ΗΠΑ. Δύο είναι τα θέματα που θέσατε, τα οποία μπορούμε να δούμε περαιτέρω.
Το ένα είναι το, κατ' αρχήν, διαδικαστικό (που έχει όμως και μια πολύ σοβαρή προέκταση): δεν θα ήθελα (σημειώνω προσωπικές σκέψεις αυτή τη στιγμή, γι' αυτό και το πρώτο ενικό) ένα σχολείο να πηγαίνει τους μαθητές του σε μια εκπαιδευτική εκδρομή και κάποια παιδάκια να μένουν πίσω, επειδή οι γονείς τους δεν τους αφήνουν - κι αυτό, παρ' ότι θεωρώ βασική τη γνώμη των γονέων. Θα μου πείτε, και θάχετε δίκαιο, ότι, αν υιοθετούσαμε την αντίθετη φόρμουλα, δηλαδή να πηγαίνουν όλοι μαζί και με την έγκριση των γονέων, ένας γονιός θα μπορούσε να μπλοκάρει, λόγω συντηρητισμού, υποκρισίας, βλακείας, οποιαδήποτε εκπαιδευτική εκδήλωση. Δεν έχω ακόμη απάντηση. Πέρα από το διαδικαστικό, κρύβεται κάτι ακόμη σοβαρότερο (και με ιδεολογικές προεκτάσεις), για το οποίο επίσης δεν έχω ακόμη απάντηση: από τη μία, θέλουμε, και ιδεολογικά, να επιτρέπουμε στους γονείς να επιλέγουν ό,τι θεωρούν καλύτερο για το παιδί τους - να το εγγράφουν στο καλύτερο δυνατό σχολείο, είτε είναι στη γειτονιά τους είτε όχι, είτε είναι δημόσιο, είτε είναι ιδιωτικό κ.λπ. Υπάρχουν όμως και γονείς που αδιαφορούν πλήρως για τα παιδιά τους, που δεν τα στέλνουν καν για να ολοκληρώσουν τη στοιχειώδη εκπαίδευση. Δικαιολογείται, και σε ποιο βαθμό, η επέμβαση της Πολιτείας για προστασία των ανηλίκων μελών της από τους ανεύθυνους γονείς; Και, αν ναι, σε ποια όρια; Ειλικρινά, είναι κάτι στο οποίο δεν έχω βρει ικανοποιητική, για μένα, απάντηση ακόμη.
Το δεύτερο ζήτημα που θέσατε έχει να κάνει με την αντίληψή μας ως κακού οποιουδήποτε πράγματος έχει να κάνει με το σεξ, την ενοχοποίηση της ερωτικής επιθυμίας στις δυτικές κοινωνίες, η οποία προέρχεται κυρίως από τη χριστιανική θρησκεία. Αν με κατηγορείτε ότι γράφω επηρεασμένος από αυτή την ενοχοποίηση, ενδεχομένως να έχετε δίκαιο. Δηλαδή, εάν ζούσαμε σε μια κοινωνία που αντιμετώπιζε την ερωτική επιθυμία σαν κάτι, για το οποίο δεν πρέπει να ντρεπόμαστε, αλλά ολότελα φυσιολογικό (όπως και είναι), δεν θα νοιώθαμε την ανάγκη να προστατεύουμε τους ανηλίκους από την "έκθεση" σε σκηνές που περιέχουν γυμνά σώματα ή σεξ.
Να επαναλάβω ότι δεν έχω ιδέα για το περιεχόμενο των χαρακτικών που εκτίθενται. Για να διευρύνουμε και λίγο τη συζήτηση, ας χρησιμοποιήσω ένα παράδειγμα έργου τέχνης που έχω δει, όμως, ας αναφερθώ στην "Κακή Εκπαίδευση (La mala educación)" του Αλμοδόβαρ: πρόκειται για ένα αριστουργηματικό, κατά τη (μη ειδική) γνώμη μου, έργο το οποίο έχει ως ένα από τα κεντρικά θέματά του τη σεξουαλική κακοποίηση μαθητών από καθολικό ιερέα. Περιέχει το θέμα της (βίαιης) εκδίκησης των μαθητών αυτών και έχει και αρκετές σεξουαλικές σκηνές (μεταξύ ανδρών, αλλά αυτό καμμία σημασία δεν έχει). Το έργο, προσωπικά, με συγκλόνισε και άλλαξε και τις απόψεις μου για κάποια θέματα, θα το συνιστούσα ανεπιφύλακτα σε οποιονδήποτε. Δεν ξέρω, όμως, μου είναι δύσκολο να σκεφθώ ότι, αν ήμουν γονέας, θα πήγαινα να δω την ταινία με το ανήλικο παιδί μου. Στα 22 του πολύ πιθανόν να το προέτρεπα να πάει να το δει. Σας φαίνεται λογικό κάτι τέτοιο;
Κι όμως στην ταινία που αναφέρεις ο σκηνοθέτης χρησιμοποίησε μικρά παιδιά. Με τη λογική σου θα έπρεπε να του απαγορευτεί αυτό, θα έπρεπε να γίνουν τα παιδάκια 22 και μετά να πάνε να παίξουνε στην ταινία.
Η συγκεκριμένη ταινία είχε θεωρηθεί ακατάλληλη για ανηλίκους. Έτσι στα γρήγορα προσπαθώντας να την θυμηθώ όμως δεν βρίσκω γιατί ένας έφηβος να μην πρέπει να την δει. Σε τι συγκεκριμένα απ' ό,τι έδειχνε η ταινία δε θα έπρεπε να εκτεθεί ένας έφηβος;
Στις ομοφυλοφιλικές σκηνές; Αν είναι αυτό, τότε τίθεται το ερώτημα για ποιο λόγο; Μήπως και βγει αδερφή με το που θα δει τις σκηνές ή μήπως επειδή έχουμε μάθει να θεωρούμε την ομοφυλοφιλία ως κάτι το κακό και το ανήθικο (και πάλι με την ευγενική χορηγία του χριστιανισμού);
Το πρόβλημα δεν είναι τι θα πάθουν τα παιδιά είτε με τον Αλμοδόβαρ είτε με τον Πικάσο (αμάν αυτοί οι Ισπανοί θα μας ξεπαστρέψουν τα ελληνορθόδοξά μας ιδεώδη), το πρόβλημα είναι τα δικά μας τα μυαλά.
Όσο για την άποψή σου για το σχολείο, τι να πω; Επειδή δηλαδή κάποιοι γονείς μπορεί να έχουν κάλο στον εγκέφαλο πρέπει να τιμωρούμε και να κρατάμε πίσω και τα παιδιά των υπολοίπων. Ε, όχι!
@ alexandros
Οι παλιοϊσπανοί! Πραγματικά, δεν έκανα τη σύνδεση - μάλλον ο Πάπας τους έβαλε να μας διαφθείρουν, επειδή οι Ορθόδοξοι αντιστέκονται (ή τουλάχιστον κάτι τέτοιο ξέρει ο κ. Θεοδωράκης και ο κ. Λαζόπουλος)!
Σοβαρά, τώρα, στους προβληματισμούς:
1. Όσον αφορά το σχολείο, συμφωνώ στον κίνδυνο που θα προέκυπτε, αν ένας γονέας είχε δικαίωμα veto.
2. Όσον αφορά την ταινία, δεν είναι το ζήτημα εάν οι σκηνές δείχνουν ομοφυλοφιλικό ή ετεροφυλοφιλικό σεξ. Ασχολείται, όμως, με ένα ζήτημα πολύ ευαίσθητο, της σεξουαλικής εκμετάλλευσης ανηλίκων από ενηλίκους, και μάλιστα από τους ιερείς/ δασκάλους τους, τους οποίους έχουν μάθει να εμπιστεύονται, κατά κατάχρηση της εμπιστοσύνης αυτής. Σας επαναλαμβάνω τον προσωπικό μου προβληματισμό: δεν μπορώ να προσδιορίσω, και γι' αυτό δικαίως με μέμφεσθε, γιατί δεν θέλω να δει ένας ανήλικος ή το παιδί μου την ταινία - πάντως όχι επειδή φοβάμαι μήπως επηρεάσει τον σεξουαλικό του προσανατολισμό (κάτι τέτοιο μου είναι αδιάφορο). Ίσως να είναι αυτό που αναφέρατε: η ενοχοποίηση της ερωτικής επιθυμίας. Ίσως υποσυνείδητα να το θεωρώ κάτι κακό ή ανήθικο, και γι' αυτό να μη θέλω να το βλέπουν μικρά παιδιά. Ίσως, πάλι, σας επιβαρύνω με την προσωπική μου ψυχανάλυση και με συγχωρείτε γι' αυτό!
Απ' ότι φαίνεται διαφωνεί μαζί σου, αγαπητέ Averell, και ο κος Μανώλης Βασιλάκης:
Πώς ο Θεόδουλος έκανε διάσημο τον Πικάσο
(Θεόδουλος όνομα και πράμα)
Αυτά συμβαίνουν όταν η εκπαίδευση δεν είναι στα χέρια των κηδεμόνων, αλλά των γραφειοκρατών του Κράτους-προστάτου, το οποίο αποφασίζει τι είναι καλό και τι είναι κακό.
Προσωπικά δεν βρίσκω κακό να στερηθούν τα παιδιά μία επίσκεψη σε κάποια έκθεση, αν έτσι κρίνουν οι δάσκαλοι και οι κηδεμόνες, αλλά νομίζω πως αν μείνουμε σε αυτό βλέπουμε το δέντρο και χάνουμε το δάσος.
Η ρίζα του προβλήματος είναι ότι το Κράτος πάει και χώνεται σε θέματα που δεν θα έπρεπε να είναι της αρμοδιότητός του, από την παραγωγή ζάχαρης μέχρι την κριτική έργων τέχνης (ή ακόμα πιο παρανοϊκά, από την παραγωγή ζάχαρης μέχρι την προστασία των πολιτών από την παχυσαρκία)
@ alexandros
Προς ενίσχυση της άποψής σας υπάρχει κι αυτή η πολύ ενδιαφέρουσα δημοσίευση.
Post a Comment